Stem sociaal om een ander beleid in Europa mogelijk te maken

Vakbonden vragen ommezwaai op vijf gebieden

Op 26 mei 2019 zijn er ook belangrijke Europese verkiezingen. Een uitgelezen kans om het beleid van de afgelopen legislatuur eens grondig tegen het licht te houden. Welke partijen en kandidaten kunnen voor jou als werknemer het verschil maken op de werkvloer en in de huiskamer? Een belangrijke vraag om over na te denken als kiezer.

De vakbond wil iedereen wakker schudden en nogmaals aan de alarmbel trekken: er is nood aan een échte koersverandering in de richting van een sociaal rechtvaardig Europa. De Europese Unie is nog altijd vooral een economisch project op maat van de bedrijven. Landen worden tegen elkaar uitgespeeld met sociale en fiscale dumping als gevolg, en dit ten koste van werknemers en burgers. Een Europees sociaal project op maat van werknemers is broodnodig.
Sociale rechten moeten voorrang krijgen op economische vrijheden. Alleen zo kunnen de krachtsverhoudingen in het voordeel van de werknemer en de burger worden gekeerd.
Een stemadvies geeft de vakbond niet. Maar we geven je wel de belangrijkste prioriteiten van het EVV en het gemeenschappelijk vakbondsfront. Luca Visentini, algemeen secretaris van het Europees Vakverbond (EVV), geeft tekst en uitleg hierbij.

Ons Recht: Zit het EVV zelf al in verkiezingsmodus?

Luca Visentini: “Wij bereiden ons verkiezingsmanifest voor en nemen in dat verband contact op met alle Europese politieke partijen. Iedere partij stelt een lijsttrekker voor in de strijd om het nieuwe voorzitterschap van de Europese Commissie. Een goed moment om aan de partijen te vragen wat hun engagementen zijn. Wij beperken ons tot vijf grote prioriteiten.”

Vragen aan de kandidaten

Ons Recht: Wat vraagt het EVV aan de kandidaten voor het Europees Parlement, in de aanloop naar de verkiezingen van 26 mei?

Luca: “Wij dringen aan op een ommezwaai van het beleid op vijf gebieden. Om te beginnen eisen we een ander macro-economisch model als leidraad, dat meer steunt op de vraagzijde in de economie en op investeringen, om kwaliteitsvolle jobs te creëren. Dit kan door overal in Europa in te zetten op collectief overleg om hogere lonen te realiseren.”
“Ten tweede is er nood aan een sociaal rechtvaardige transitie als we het hebben over het klimaat- en milieubeleid, digitalisering en globalisering. Ten derde moet het Europees model worden versterkt door de Europese Sociale pijler af te werken en door bindende regels voor sociale bescherming te voorzien.”
“Ten vierde is in de strijd tegen sociale dumping een gelijke behandeling en integratie van migranten op de Europese arbeidsmarkt absoluut nodig, zodat elke werknemer op een gelijkwaardige manier wordt behandeld.”
“En tot slot moeten we ook knokken voor onze democratie en haar beschermen tegen extreemrechtse partijen en bewegingen. We hebben hervormingen nodig zodat het tekort aan democratie wordt aangepakt en het proces van Europees besluitvorming verandert. We moeten garanderen dat de stem van werknemers wordt gehoord door de politici, zowel op Europees als op nationaal niveau.”

Wat eisen de vakbonden van de Belgische Europarlementsleden?

Ook in België hebben de vakbonden de krachten gebundeld en gezamenlijke eisen op papier gezet. Ze willen van de Belgische kandidaten voor het Europees Parlement een actief engagement rond 10 speerpunten. Deze engagementen verwijzen naar een lijst van prioritaire thema’s voor de Europese verkiezingen, die richtinggevend moeten zijn voor het Europese beleid in de volgende legislatuur. Het gaat om prioriteiten voor de bonden.

Degelijke jobs en hogere lonen
De term ‘sociaal Europa’ mag geen hol begrip zijn. In de volgende periode moeten de werknemersrechten daadwerkelijk worden versterkt. Dit kan door van de indicator ‘kwaliteitsvol werk’ een sleutelelement te maken bij het evalueren van het tewerkstellingsbeleid van de lidstaten, met als belangrijke toetsstenen: een goed loon, werkzekerheid (contract van onbepaalde duur) en toegang tot sociale bescherming, kansen op levenslang leren, goede arbeidsvoorwaarden op veilige en gezonde werkplekken, een redelijke arbeidsduur en een goed evenwicht tussen beroeps- en privéleven, vakbondsvertegenwoordiging en recht op onderhandelen.

Europese Arbeidsautoriteit
Fratsen, zoals het niet goedkeuren van een Europees sociaal akkoord van de Europese vakbonden en werkgevers voor kappers en voor de publieke sector, zijn een ‘sociaal Europa’ onwaardig. Europa mag het collectief sociaal overleg niet ondermijnen, op welk niveau dan ook.
Integendeel, de Belgische vakbonden eisen dat ons systeem van algemeen bindend verklaarde cao’s, met zo’n breed mogelijk toepassing op werkgevers en werknemers, tot voorbeeld kan dienen in heel Europa. De strijd tegen sociale dumping, schijnzelfstandigen en frauduleuze constructies moet bovendien handen en voeten krijgen, via de nieuwe Europese Arbeidsautoriteit. Deze autoriteit kan helpen bij gezamenlijke inspecties en samenwerking en snelle en efficiënte uitwisseling van informatie tussen de administraties bevorderen.

Meer inspraak en participatie
Werknemers moeten inspraak hebben over de manier waarop jobs aan het veranderen zijn en moeten sterke ondersteuning kunnen krijgen wanneer jobs worden bedreigd, door openbare en privé-investeringen, sociale dialoog, collectieve onderhandelingen en een doeltreffend opleidingsbeleid.
Hiervoor zijn betere inspraak- en participatierechten voor werknemers nodig. De wetgeving over de Europese ondernemingsraden moet in die zin worden versterkt. Ze moet beter worden toegepast, met inbegrip van ‘ontradende sancties’ wanneer de regels niet worden nageleefd. Het Europees Globaliseringsfonds moet worden omgevormd tot een Fonds voor een rechtvaardige transitie dat geld steekt in vorming en begeleiding van werknemers van wie de job wordt bedreigd.
In plaats van besparingen eisen we in de Europese en nationale begrotingen meer ruimte voor publieke investeringen. Om de doelstelling in het Parijse klimaatakkoord te halen is een ambitieus pact voor klimaatfinanciering nodig. Dit pact moet elke EU-lidstaat helpen om jaarlijks zo’n 2% van de nationale rijkdom te investeren in duurzame mobiliteit, energietransitie, klimaatverandering, digitalisering.
Europa zelf heeft ook eigen inkomsten nodig zoals Europese milieu- en klimaatbelastingen en een omzetbelasting voor digitale giganten, btw op de vliegtuigtickets, accijnzen op kerosine.

Sociale en fiscale rechtvaardigheid
Sociale rechtvaardigheid is nodig over de hele waardedeketen, van aankopers en onderaannemers tot verkoop. Eerlijke en duurzame EU-handelsakkoorden met afdwingbare sociale, milieu- en mensenrechtenclausules zijn nodig. De bonden ijveren voor een Europees wettelijk kader dat bedrijven bepaalde verplichtingen geeft op het vlak van waardig werk en respect voor de mensenrechten.
Als we de fiscale dumping aan de bron willen aanpakken moeten volgende recepten worden toegepast: het vetorecht over fiscaliteit moet verdwijnen, de intra-Europese belastingparadijzen moeten worden ingeperkt, er moet een minimaal effectief belastingtarief van 25% komen voor vennootschappen. Andere noden zijn bijvoorbeeld een minimaal tarief om dividenden te belasten en een belasting op financiële transacties.