Wat met mijn arbeidscontract als elektriciteit uitvalt?

Vraag van de maand

De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft beloofd om België te helpen met het leveren van elektriciteit. Maar toch valt het niet volledig uit te sluiten dat er zich deze winter stroomtekorten zullen voordoen. In zo’n geval stelt zich de vraag wat het effect is van een eventuele afschakeling van de stroom bij je werkgever op de verdere uitvoering van je arbeidsovereenkomst.

Is er overmacht?

Er is sprake van overmacht als deze voorwaarden zijn vervuld: 1) het gaat om een plotse en onvoorzienbare gebeurtenis; 2) die volledig onafhankelijk is van de wil van de partij die zich erop beroept, je werkgever dus; 3) en die de uitvoering van de arbeidsovereenkomst volstrekt onmogelijk maakt. Als de overmacht leidt tot een tijdelijke onmogelijkheid om je arbeidsovereenkomst voort uit te voeren, dan wordt hierdoor de overeenkomst geschorst.
Of er sprake is van overmacht, is een feitenkwestie. Er is wel op voorhand over het risico op afschakeling gecommuniceerd maar toch blijft de eigenlijke afschakeling onvoorspelbaar en afhankelijk van een beslissing van de overheid. In die zin kan een stroomtekort als gevolg van het afschakelplan een situatie van overmacht zijn.

Heeft de werknemer recht op loon?

In geval van overmacht heb je als werknemer geen recht op de betaling van je loon. Toch heb je in sommige gevallen wel recht op loon. Als werknemer heb je namelijk recht op een gewaarborgd dagloon als je arbeidsgeschikt bent, je je normaal naar het werk hebt begeven en je het werk niet kan beginnen of voortzetten door een oorzaak onafhankelijk van de eigen wil. De wettelijke regeling van gewaarborgd dagloon kan dus relevant zijn voor werknemers die het werk hebben aangevat, maar die in de loop van de werkdag hun werk niet kunnen voortzetten door een stroomtekort als gevolg van het afschakelplan.

Heeft de werknemer recht op tijdelijke werkloosheid?

Als de werknemer geen recht op gewaarborgd dagloon heeft en op voorwaarde dat de RVA het bestaan van de overmacht erkent, kan hij of zij aanspraak maken op tijdelijke werkloosheidsuitkeringen. Je werkgever moet zo snel mogelijk het bevoegde werkloosheidsbureau op de hoogte brengen van de voorziene duur, de identiteit van de werknemer(s) en de omstandigheden die de onderbreking hebben veroorzaakt. Je werkgever moet de betrokken werknemer(s) een formulier C 3.2 A bezorgen en de juiste reden van tijdelijke werkloosheid (overmacht) vermelden.

Wat als er geen sprake is van overmacht?

Je werkgever kan niet zomaar overmacht inroepen. Wanneer hij die overmacht niet kan aantonen, begaat de werkgever namelijk een contractuele fout. Hij heeft je arbeidsovereenkomst onrechtmatig geschorst. Tijdens die schorsing heb je geen arbeidsprestaties geleverd en heb je dus geen recht op loon, mààr toch is de werkgever dan in principe wel verplicht om een schadevergoeding te betalen die minstens gelijk is aan het onrechtmatig verloren (bruto)loon.