Kansarmoede kan overwonnen worden

Vereniging “Armen Tekort” legt accent op gelijkwaardigheid en eigenwaarde

Armen TeKort levert het bewijs dat je kansarmoede op grote schaal effectief bestrijden en overwinnen. Al sinds 2014 oogst de Antwerpse vereniging het nodige succes door met een doordacht buddysysteem te werken. “We leggen de klemtoon op gelijkwaardigheid en willen de eigenwaarde en het sociale netwerk van de persoon in armoede sterker maken”, zegt Theo Vaes.

Theo is een consultant die aan buitenlandse ondernemingen uitlegt hoe ze in België kunnen investeren. Privé raakte hij enkele jaren geleden gefascineerd door het thema armoede, meer bepaald door kansarmoede.

Theo Vaes: “De focus ligt bij Armen TeKort op generatie-armoede, want in huishoudens met dit profiel worden de kinderen geboren in een vicieuze cirkel. Voor deze mensen geeft de gangbare hulpverlening niet het juiste antwoord. Ze hebben vaak ook een totaal gebrek aan eigenwaarde en geloven niet dat hulp voor hen kan werken. Heel kenmerkend voor deze mensen is dat ze hun situatie uitzichtloos vinden. Wat wij voorstellen is dan ook erg laagdrempelig én vergroot het netwerk, ook in de richting van mensen die geen kansarmoede kennen. Via ons buddysysteem creëren we vriendschappen tussen iemand die kansrijk is en iemand die kansarm is. Een unieke methode om kansarmoede duurzaam aan te pakken.”

Ons Recht: Merk je dat dit verhaal bij overheden aanslaat?

Theo: “Jazeker, ook de overheid beseft dat méér van hetzelfde niet volstaat. Er is een bereidheid om te experimenteren met nieuwe methodes en oplossingen.”

Weinig ruimte voor vernieuwing

Ons Recht: Het beleid rond armoedebestrijding, op diverse niveaus, gaat dat volgens jullie de goede kant uit?

Theo: “Een interessante vraag. Voor mij is het helder: de sociale instrumenten die we maken voor kwetsbare burgers mogen maar één doel hebben: de kwetsbare burgers zelf. Het gaat jammer genoeg vaak over tewerkstellingsprojecten of over instellingen die hun organisatie willen versterken. Dat is verleidelijk maar de mensen moeten het doel blijven. Ik denk dat er almaar meer begrip komt bij beleidsmakers. Ze zetten de deur op een kier. Je moet wel weten dat 95% van het budget voor welzijnszorg en armoedebestrijding vast zit aan instellingen. Hooguit 5% beleidsruimte voor vernieuwing is niet veel. Dat is een grote politieke uitdaging.”
“Een andere uitdaging is de hevige emotionele roep om acute problemen aan te pakken waar almaar meer middelen naartoe gaan. Zo blijft er natuurlijk minder geld over voor langdurige en meer structurele oplossingen. Het blijft erg moeilijk om hierin een evenwicht te vinden maar ik zie wel een bereidheid om weliswaar met bescheiden middelen toch langetermijninvesteringen te doen.”

Interessante stad

Ons Recht: Vanwaar de keuze om in Antwerpen te starten met het project?

Theo: “We kozen voor Antwerpen omdat het een grote stad is met veel kansarmen en een enorme diversiteit. Als het hier kan, is het mogelijk dit model wereldwijd toe te passen. Antwerpen was al eerder in de geschiedenis bakermat voor maatschappelijke vernieuwingen. Tegen 2023 hopen we ons model in vele andere steden te introduceren, via andere organisaties en in het kader van een stedelijk beleid.”

Ons Recht: Hoe reageren personen in kansarmoede zelf wanneer je jullie manier van werken uitlegt?

Theo: “Aanvankelijk zijn mensen onzeker. Ze zijn al wel vaker teleurgesteld door anderen die ‘hun leven gingen veranderen’. Met Armen TeKort mikken we op een laagdrempelige manier van werken. Wij spreken niet over ‘veranderen’ of ‘capaciteiten’ maar over ‘ne maat’ en gezelschap. Wist je trouwens dat er tegenwoordig bij ons meer mensen sterven door eenzaamheid dan door honger? Door het netwerk van mensen te vergroten maken we hen, mee dankzij een proces van empowerment, echt sterker. Het is mooi om te zien hoe iemand spectaculair evolueert als hij of zij meer eigenwaarde krijgt. Een vrouw die nooit buiten kwam, staat nu zingend onder de douche, komt buiten, met een glimlach op de mond. Het is maar één voorbeeld dat toont hoe we echt het verschil kunnen maken.”

Infosessie en opleiding

Ons Recht: Wat moet iemand doen om buddy te worden?

Theo: “Eerst geven we een infosessie om uit te leggen dat ons project goed onderbouwd is. En de resultaten mogen er zijn: 8 op de 10 mensen stappen dan mee in het verhaal! Daarna volgt een gratis opleiding ‘empowerment’. We leren bepaalde vaardigheden aan die nuttig zijn voor buddy’s, je privéleven, je loopbaan. Zo oefenen we bijvoorbeeld hoe je als manager verantwoordelijkheid kan vragen aan medewerkers of collega’s en hoe je je eigen kinderen kan opvoeden tot veerkrachtige individuen. In het tweede deel van de opleiding leren de deelnemers hoe ze iemands eigenwaarde kunnen vergroten en hoe ze hun maatje kunnen helpen om uit de kansarmoede te geraken. We nodigen ook buddy’s uit die al een tijdje bezig zijn. Zo kan je vragen stellen en zien welke meerwaarde jij kan betekenen.”

Aangenaam verrast

Ons Recht: Hoe reageren de buddy’s zelf?

Theo: “Zij worden erg aangenaam verrast door de ervaring. Het maakt hen zelf ook sterker. Het geeft je een sociaal verruimd inzicht en bewustzijn. Je leert ook dat je met weinig geld erg veel kan doen, de vindingrijkheid van mensen in armoede is ongezien! Je kan je dus engageren in iets wat fundamenteel op rechtvaardigheid steunt maar het is vooral een duurzaam project. Je verandert iemands leven geweldig!”

Wil je zelf buddy worden? Neem dan eens een kijkje op www.armentekort.be en schrijf je in voor een infosessie!