Oudere werknemers beseffen veel te weinig wat ze kunnen en kennen

Het Centrum voor Loopbaanontwikkeling (CLO) van de LBC-NVK organiseert een uitdagende workshop voor oudere werknemers: ‘De kracht van ervaring’. Werkende 55-plussers leren tijdens vier halve dagen stilstaan bij wat ze willen, waarbij bewust keuzes maken voor het verdere verloop van hun carrière én privéleven centraal staan. “Oudere werknemers zijn zich vaak niet bewust van wat ze allemaal kunnen en kennen”, weet loopbaanbegeleidster Kathleen Brants. “Verwacht niet wat wij een wit konijn uit onze hoed toveren. We proberen wel om 50-plussers wakker te schudden en hen te laten inzien hoe sterk de kracht van hun ervaring is!”

Deze workshop, die gratis is, is een onderdeel van de brede en gevarieerde dienstverlening van het ACV. “Met onze vakbondswerking en in ons loopbaancentrum bereiken we heel veel 50-plussers”, vertelt Kathleen.  “We wilden hen graag iets extra’s aanbieden. Veel mensen die in de richting van hun pensioen gaan, hebben vragen over het verdere verloop van hun loopbaan en hun vrijetijdsbesteding. Deze workshop is ideaal om daarbij stil te staan.”

Ons Recht: Wat kunnen de deelnemers verwachten tijdens deze vier halve dagen?

Kathleen: “We willen in deze groepssessies, samen met de 50-plussers, even de tijd nemen om hun huidige werk- en privésituatie van naderbij te bekijken. Hen laten nadenken over wat ze écht willen. Dat doen we door positieve en negatieve ervaringen te delen. Wat betekent dat, 50-plusser zijn en werken? We proberen te ontrafelen wat hen drijft, waar ze energie uit halen, wat hun overtuigingen zijn, hun verwachtingen, de stereotiepe opvattingen die zij ervaren als oudere werknemers. Aan de hand van die getuigenissen proberen we hen te helpen in hun ‘Wat nu?’-vraagstuk en hen positief te laten kijken naar de toekomst, zowel op het vlak van het werk als privé.”

Sterktes herontdekken

Ons Recht: Heb je enig idee hoe 50-plussers naar de toekomst kijken?
Kathleen: “Dat is erg afhankelijk van de mate waarin mensen wel of niet invloed kunnen uitoefenen op dat toekomstbeeld. Oudere werknemers die soms al tientallen jaren dezelfde job doen, beseffen vaak niet meer wat ze allemaal kunnen, kennen en graag doen. In onze sessies proberen we hen bewust te maken van wat in feite onbewust al aanwezig is. We kijken ook naar wat voor hen belangrijk is, waar ze energie uit halen. Wanneer ze herontdekken welke vaardigheden en kennis ze hebben, merken we dat hun zelfvertrouwen groeit en dat ze opnieuw de drive krijgen om dingen zelf in handen te nemen. We zijn geen tovenaars, dus verwacht niet dat er aan het einde een wit konijn uit de hoed springt. Mensen zelf tot inzichten laten komen, en hen overtuigen dat ervaring een sterke troef is – bijvoorbeeld bij sollicitatieprocedures – dat is ons doel.”

Ons Recht: Oudere werknemers zijn ‘te duur’, ‘minder flexibel’, ‘werken trager’. Er doen heel wat vooroordelen de ronde over 50-plussers. Is dat extra ballast die zij meedragen?Kathleen: “Inderdaad. Er wordt heel vaak in stereotypen gedacht over oudere werknemers, maar evengoed over jongeren hoor. Dat denken in stereotypen, dat zit in de mens ingebakken. Dat varieert ook erg van organisatie tot organisatie, en van sector tot sector. Terwijl die verscheidenheid net een enorme troef is voor een werkgever. Ze kunnen heel veel leren van elkaar. Het is aan de werkgever om een werkklimaat te ontwikkelen waarin diverse leeftijdsgroepen hun draai vinden. Werkgevers dragen een enorme verantwoordelijkheid, waarbij ze zich de vraag moeten stellen hoe ze op de best mogelijke manier de sterktes van jongeren en ouderen naar boven kunnen halen. Want veel ouderen willen echt wel blijven werken hoor. Soms in andere omstandigheden – zwaar fysieke arbeid kan je nu eenmaal niet altijd tot je 65 blijven doen –  maar ook dan kan je de ervaring van ouderen niet zomaar naast je neerleggen.”

Er is meer dan de cijfers

Ons Recht: Onderschatten werkgevers de kracht van ervaring?
Kathleen: “Ik denk van wel. Veel bedrijven kijken alleen naar de kostprijs van hun personeel, en zeker naar het prijskaartje van oudere werknemers. Vaak tellen alleen de cijfers. Duur, trager, vaker ziek, noem maar op. Hoe vaker die vooroordelen terugkomen, des te sterker mensen zelf zullen geloven dat ze waar zijn. Te vaak is het gevolg hiervan dat ouderen door de werkgever bewust op een zijspoor worden gezet. Fout, natuurlijk! Zo ga je immers voorbij aan de deskundigheid en kennis die ze al die jaren hebben opgebouwd. Om maar niet te spreken over hun expertise in intermenselijke relaties, want dat wordt vaak schromelijk onderschat. Laat jongeren en ouderen elkaar aanvullen.”
“Overigens, niet alleen de werkgevers doen aan onderschatting. Ook de oudere werknemers zelf zijn zich niet altijd bewust van de vaardigheden en ervaring die ze hebben.”

Ons Recht: Zijn de 50-plussers ongerust over het laatste stuk van hun professionele loopbaan?
Kathleen: “Ik zie die ongerustheid toch vaak terugkomen bij de 50-plussers die het CLO begeleidt. Iedereen moet langer werken en veel mensen vragen zich af hoe ze het moeten volhouden. Ze worden ook vaker geconfronteerd met dingen die hen, buiten hun wil om, overkomen. Zonder dat ze daar vat op hebben. Dat kan een ontslag van een collega zijn, een overname, een overlijden, een scheiding, een ziekte.”
“Niet zolang geleden zag ik een vrouw, een 50-plusser. Ze werkte al jarenlang voor een bank, en was net geopereerd aan haar rug. Nu hoort ze bijna niets meer van haar werkgever, krijgt ze amper antwoorden op vragen. Die vrouw heeft nu het gevoel dat ze niet meer onmisbaar is bij haar werkgever. ‘Willen ze mij nog wel terug?’, vroeg ze zichzelf af.”
“Maar veel 50-plussers zijn nog heel actief en zoeken naar verandering om in het laatste stuk van hun loopbaan meer bezig te zijn met wat ze écht willen doen. Voor een groot aantal van hen is een verandering in de loopbaan beslist haalbaar. Het cliché dat 50-plussers geen werk meer vinden is in de praktijk toch een stuk te nuanceren; het is erg afhankelijk van de ervaring en de ontwikkelde competenties. Soms kan het vasthouden aan verworven loon- en arbeidsvoorwaarden ook een verandering  in de weg staan.”

Ons Recht: Want de 50-plusser wil en kan best nog wel wat jaren werken?
Kathleen: “Vaak wel, maar dat hangt sterk af van de vraag hoe ze die laatste loopbaanjaren kunnen invullen. Een aangepaste functie krijgen, misschien een stap terug zetten, een coach worden voor jongere collega’s, minder werken. Al die dingen maken langer werken zeker haalbaar. Maar de mogelijkheden zijn heel erg afhankelijk van de functie en van de sector waarin je werkt. Vaak merk je ook dat er binnen ondernemingen ‘ad hoc’-oplossingen worden bedacht. Een leeftijdsbewust personeelsbeleid wordt dus voor veel ondernemingen een belangrijke uitdaging voor de toekomst!”