Alles over jouw eindejaarspremie!

Het einde van het jaar is weer in zicht. Traditiegetrouw een periode gevuld met jaaroverzichten, goede voornemens, festiviteiten allerhande en bovenal gezellig samenzijn. In de meeste ondernemingen ook de periode waarin een eindejaarspremie of dertiende maand wordt uitgekeerd aan de werknemers. Dikwijls hebben werknemers wel een vraag over de toekenning van de eindejaarspremie. Ons Recht tracht een antwoord te geven op de meest gestelde vragen in dit verband.

Heb ik recht op een eindejaarspremie?

Er bestaat geen algemene wettelijke regeling die van toepassing is op alle werknemers. Als werknemer heb je alleen recht op een eindejaarspremie als er één of andere rechtsbron voorhanden is. Zo’n rechtsbron kan voorwaarden koppelen aan de toekenning van de eindejaarspremie. Op zich zijn zulke voorwaarden geldig, tenzij ze een verboden discriminatie zouden vormen. Zo is het mogelijk om een anciënniteitsvoorwaarde van bijvoorbeeld zes maanden te hanteren. Maar het is niet toegestaan om bijvoorbeeld de deeltijdse werknemers uit te sluiten enkel op grond van hun deeltijdse tewerkstelling. Zij hebben recht op de eindejaarspremie in verhouding tot hun arbeidsduur.

Voor de meeste werknemers is het recht op een eindejaarspremie vastgelegd in een sectorale cao.
Is er geen sectorale cao? Dan wil dat niet per se zeggen dat je geen recht hebt op een eindejaarspremie. Het recht op zo’n premie kan immers ook blijken uit een ondernemings-cao, het arbeidsreglement, je arbeidsovereenkomst of zelfs een gebruik in de onderneming. Want zelfs als er niets op papier staat, kan het recht op de premie toch ‘verworven’ zijn omdat ze al jarenlang is toegekend. Van een gebruik is sprake als de toekenning algemeen, vast en bestendig is. ‘Algemeen’ wil zeggen dat de premie aan alle werknemers of aan bepaalde categorieën wordt toegekend. ‘Vast’ betekent dat er duidelijke berekeningsregels zijn. En ‘bestendig’ houdt in dat de premie is toegekend gedurende een voldoende lange tijd.

Hoeveel bedraagt de eindejaarspremie?

De omvang van de eindejaarspremie wordt bepaald door de rechtsbron waarin de toekenning ervan wordt geregeld. Je zal dan ook de sectorale of andere regeling moeten raadplegen om het exacte verschuldigde bedrag te kunnen bepalen. Meestal gaat het om een vast bedrag gelijk aan het maandloon van de werknemer in een welbepaalde maand (bijvoorbeeld het salaris van december). Soms wordt verwezen naar een percentage van het jaarloon of wordt de premie berekend op basis van een bepaald aantal uurlonen. Het kan ook voorkomen dat naast het vaste maandloon nog moet worden rekening gehouden met bijvoorbeeld commissielonen of andere premies.
In de meeste regelingen staat het bedrag van de eindejaarspremie in verhouding tot de effectieve arbeidsprestaties geleverd tijdens de referteperiode. Dat houdt in dat schorsingen of afwezigheden (bijvoorbeeld ziektedagen) het bedrag van de premie zullen verminderen. Vaak zal de sectorale of andere regeling bepaalde periodes van inactiviteit gelijkstellen met effectieve arbeidsprestaties zodat deze periodes geen negatief effect zullen hebben op de omvang van de eindejaarspremie. Sommige periodes worden sowieso gelijkgesteld op basis van dwingende rechtsregels en dit zelfs als ze niet uitdrukkelijk worden voorzien in de sectorale of andere regeling. Het gaat onder meer om het sollicitatieverlof, het syndicaal verlof en het betaald educatief verlof.

Heb ik nog recht op een eindejaarspremie als ik zelf ontslag neem of ontslagen word?

In principe wordt de eindejaarspremie opgebouwd in functie van de geleverde prestaties. Komt er met andere woorden een effectief einde aan de arbeidsovereenkomst voordat de eindejaarspremie is uitbetaald, dan heb je toch nog recht op de uitbetaling van deze premie in verhouding tot de geleverde prestaties.
Maar let op. Van die algemene regel kan worden afgeweken in de sectorale of andere regeling die de toekenning van de eindejaarspremie regelt. Als je dus van plan bent om zelf je ontslag in te dienen, kijk je best ook de toepasselijke regeling rond de eindejaarspremie even na. Vaak wordt immers een anciënniteitsvoorwaarde opgenomen bij ontslag door de werknemer of wordt bepaald dat de werknemer in dienst moet zijn op het tijdstip van uitbetaling om recht te kunnen hebben op de premie.

Hoeveel houd ik netto over?

De eindejaarspremie is in principe loon. Wat betekent dat er zowel RSZ-bijdragen (de werknemersbijdrage bedraagt 13,07 procent) als bedrijfsvoorheffing moet worden ingehouden.
Het percentage in de bedrijfsvoorheffing is afhankelijk van het belastbaar jaarloon en kan worden vastgesteld aan de hand van deze tabel:
Vermits de tarieven in de bedrijfsvoorheffing vrij hoog zijn, zal dit ertoe leiden dat je netto meestal minder dan de helft van het brutobedrag overhoudt