Het landelijke drama is bij ons een ingedommeld filmgenre. Of liever: we waren na de boerenfilmhausse van de jaren ’70 en ‘80 wat plattelandsmoe geworden. Niet dat de tijd is gekomen om het genre opnieuw volop naar het oppervlak te ploegen. Maar Hubert Charuel toont met het authentieke ‘Petit paysan’ dat je uit het leven tussen weilanden en stallen best een nagelbijter kan puren.
De Fransman groeide op in een landbouwersgezin en plantte voor zijn filmdebuut zijn camera’s tussen mens en rund, op het eigen familie-erf. Letterlijk.
In de openingsscène staat een jonge man ’s morgens op en wurmt zich door een stel koeien, die zijn hele huis innemen. De unheimische opstelling blijkt een droom. In werkelijkheid sluipt er een nachtmerrie het bestaan van Pierre binnen. De melkveehouder, die zich dag in dag uit toegewijd over zijn 26 koebeesten ontfermt, maakt zich zorgen over ‘la maladie belge’. De akelige, besmettelijke (en fictieve) bloederziekte trof na Nederland en België ook al enkele Franse veebedrijven, met immense gevolgen. Bij vaststelling moet namelijk heel het ‘bedrijf’ worden geruimd.
Wanneer een van zijn dieren inderdaad ziek wordt, wringt de boer zich in allerlei bochten om de rest van zijn kudde, en zichzelf, te redden. “Ik kan niets anders”, zegt hij. Hubert Charuel opteerde voor zijn debuut voor een regie zonder veel toeters en bellen, met de focus mild en eerlijk op zijn hoofdpersonages. Zijn naturalistische, directe stijl leunt aan bij het werk van de gebroeders Dardenne en echoot de werkelijke drama’s van de BSE- en mond-en-klauwzeerepidemies van rond de eeuwwisseling.
Ondanks die maatschappelijke reikwijdte stuurt Charuel zijn film eerder Rundskopgewijs in de richting van een psychologische thriller. De sociale wanhoop weegt, maar de mentale ontreddering drijft de protagonist en voert de boventoon. In het slotkwartier speelt dit beklemmende drama wat van zijn spanning kwijt, maar de radeloze besognes van Pierre blijven tot het einde beroeren.
‘Petit paysan’, overzees nogal knullig ‘Bloody Milk’ geheten, werd in zijn heimat door de critici goed gesmaakt. Het boerenmilieu leende zich bovendien tot een ware bloemlezing aan boviene toespelingen. Laten we daar voor de gelegenheid bij aansluiten, en in ons beste Frans stellen dat deze eersteling ‘vachement bien’ is uitgedraaid.
‘Petit paysan’ loopt in de Belgische cinema’s sinds 18 oktober.
Auteur: Karin Seberechts