Probleem is bekend maar wordt te weinig aangepakt
Een uitzending van Pano op woensdag 11 oktober heeft niemand onberoerd gelaten. In ‘Undercover in de ouderenzorg’ zag je hoe ouderen vooral in commerciële rusthuizen niet de zorg kunnen krijgen die ze verdienen. Het probleem van grote personeelstekorten, de onderfinanciering en de hoge werkdruk zijn algemeen in de sector en al jaren bekend. Daar bovenop komt voor de commerciële sector de druk om winsten uit te keren aan aandeelhouders.
De undercoverreportage weekte veel reacties los. Er was soms emotie, vaak verontwaardiging. Niet alleen familieleden van ouderen reageerden, ook personeelsleden en directies namen het woord of schreven hun ervaringen neer.
Zorgkundigen, verpleegkundigen en vele andere collega’s halen dag in dag uit alles uit zichzelf als ze aan het werk zijn in het woonzorgcentrum. Maar engagement alleen is niet genoeg wanneer er structureel te weinig personeel is.
Het personeelstekort in de ouderenzorg heeft diverse oorzaken. De belangrijkste oorzaak is de gestegen ‘zorgzwaarte’. Mensen blijven veel langer zelfstandig thuis wonen en verhuizen pas naar het rusthuis wanneer ze ouder zijn en meer zorg nodig hebben. Daarvoor is meer zorgpersoneel nodig. Door de besparingen sinds 2013 stijgen de middelen veel te weinig.
Al lang aangetoond
De gestegen werkdruk is ook aangetoond door twee enquêtes van de LBC-NVK en ACV Openbare Diensten en door de Werkbaarheidsmonitor 2017 van de SERV. Werknemers zeggen te weinig tijd te hebben voor de bewoners, te vaak gehaast te moeten werken en te weinig tijd te hebben voor echt sociaal contact met de ouderen. Het gebrek aan tijd en sociale aandacht is één van de problemen die uit de tv-reportage bleken.
De personeelsnormen zijn al lang niet meer aangepast. Dit structurele probleem is al jaren bekend én wordt al jaren aangeklaagd door vakbonden en werkgevers. De overheid zal meer centen moeten investeren in personeel om meer rekening houden met de zorgzwaarte zodat alle rusthuizen extra volk kunnen aanwerven. Bovendien vraagt de LBC-NVK om niet alleen extra zorgpersoneel in te zetten maar ook psychologen, animatoren en andere profielen aan te trekken. Er is meer aandacht nodig voor de levenskwaliteit.
De middelen stijgen veel te weinig in de ouderenzorg, een gevolg van alle besparingen sinds 2013.
Commerciële rusthuizen bezuinigen extra op personeel omdat er winst gemaakt moet worden voor de dividenden van de aandeelhouders. Ook dat is niet nieuw. Het efficiëntie-argument blijkt voor de private, commerciële rusthuizen niet te kloppen. De bewoner betaalt méér dan in andere rusthuizen en het personeel heeft minstens even veel werkdruk als de collega’s in de rest van de sector. Kwetsbare ouderen en zorgverleners betalen een prijs voor het winstbejag.
Overleg én daden graag
De Vlaamse minister van Welzijn, Jo Vandeurzen (CD&V), zegt dat er overleg is gepland over de personeelsnormen. Die vergadering was al langer gepland en is een eerste stap. Ondanks de eerste politieke reacties na de reportage zijn we er nog lang niet. Na de mediastorm mag de dringende vraag voor meer personeel niet opnieuw in de schuif verdwijnen.
Op vrijdag 27 oktober voerde de LBC-NVK bewust hierover actie, samen met andere bonden, OKRA en andere organisaties. We willen hogere personeelsnormen, extra werkkrachten en duidelijkheid over en controle op de geldstromen in grote commerciële rusthuisgroepen. Het moet worden verboden om in zorg of welzijn winst uit te keren aan aandeelhouders. En we willen werkbaar werk.
De waarde van een samenleving blijkt onder meer uit de manier waarop ze omgaat met kwetsbaren en ouderen. Laten we dus werk maken van een meerjarenplan voor de zorg.
Auteur: Olivier Remy / Foto: BelgaImage