Begin maart kondigde Delhaize aan alle 128 eigen winkels over te hevelen naar zelfstandige uitbaters. Het worden zogenaamde ‘franchisewinkels’. Dat is slecht nieuws voor de betrokken werknemers van Delhaize, want zij komen terecht in een ander paritair comité, waar de loon- en arbeidsvoorwaarden minder goed zijn. Het personeel staakt daarom om de beslissing terug te draaien. ACV Puls steunt het verzet en zette intussen ook juridische stappen om de rechten van de werknemers te vrijwaren. Kristel Van Damme van ACV Puls had de voorbije maanden de handen vol met het Delhaize-dossier.
Verzelfstandiging is niet nieuw. Heel wat supermarktketens hebben in het verleden al stappen in die richting gezet. Wat is nu het verschil?
Van Damme: “De directie van Delhaize wil niet over de plannen onderhandelen. Ze beweert ook dat het niet moet. Dat komt heel hard aan bij de 9200 werknemers. Delhaize stelt dat bij de overdracht van de winkels naar zelfstandige uitbaters de huidige loon- en arbeidsvoorwaarden worden gevrijwaard en dat daarover dus niet moet onderhandeld worden, zoals de Wet Renault oplegt. Wij zijn het daar niet mee eens.”
Waarom niet?
Van Damme: “De Wet Renault verplicht een werkgever bij verregaande herstructureringen een bepaalde procedure te volgen. Daarin zit ook de verplichting om samen met de vakbonden te zoeken naar alternatieven en naar mogelijkheden om jobs te redden. Via overleg willen wij antwoorden krijgen op een aantal vragen. Hebben alle huidige werknemers wel alle kansen bij de nieuwe franchisenemers? Zijn ze ook op langere termijn zeker van het behoud van hun loon- en arbeidsvoorwaarden? Wat bij een faillissement van de franchisenemer? Staat Delhaize dan garant of valt het personeel dan terug op het Fonds voor de Sluiting van Ondernemingen? En vooral: zijn er alternatieven? Want wij willen niet zomaar aanvaarden dat de 128 winkels worden overgeheveld naar franchisenemers, alleen maar om nog meer winst te maken en nog meer geld over te hevelen naar de Nederlandse aandeelhouders en de directie van Ahold.”
Hoe zit het met de werknemers op het hoofdkantoor van Delhaize?
Van Damme: “Ook voor die 280 werknemers wil de directie niet aan tafel zitten. De Wet Renault geldt enkel als er minstens 30 ontslagen vallen in 60 dagen tijd. Daarom spreidt Delhaize de ontslagen breder in de tijd. Zo omzeilen ze juridisch de wet en moeten ze niet met de vakbonden overleggen.”
Wat is het probleem met de overstap naar zelfstandige uitbaters?
Van Damme: “We hebben uiteraard alle respect voor franchisenemers. Maar hun businessmodel is niet hetzelfde als dat van de huidige geïntegreerde winkels. Niet alleen gelden er lagere loonvoorwaarden, ze eisen ook meer flexibiliteit van hun werknemers, zoals werken op zondagvoormiddag. De franchisenemers hebben minder vast basispersoneel in dienst en zetten sterker in op minder stabiele contracten, zoals jobstudenten, flexi-jobs en interim. We twijfelen dus of de franchisenemers echt wel alle medewerkers van de winkels willen overnemen aan de huidige loon- en arbeidsvoorwaarden. We vrezen dat er alsnog ontslagen zullen vallen en/of dat de medewerkers zullen worden gedwongen om slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden te aanvaarden.”
“De wet verplicht Delhaize om met de vakbonden te zoeken naar alternatieven en mogelijkheden om jobs te redden. Toch wil de directie niet onderhandelen.”
Met deze strijd willen jullie de arbeidsvoorwaarden in de hele retailsector aankaarten.
Van Damme: “Binnen de retail wordt onderscheid gemaakt tussen winkels met minder dan 50 werknemers en winkels met meer dan 50 werknemers. Ook al is het werk in beide winkels hetzelfde, toch liggen de lonen in de kleinere winkels tot 300 euro bruto lager én is de arbeidsduur 1,5 tot 3 uur hoger per week. We pleiten al jaren voor gelijk loon voor gelijk werk. Wij willen één paritair comité voor de hele sector, met dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden voor iedereen.”
Zijn er nog verschillen?
Van Damme: “In de winkels met minder dan 50 werknemers moet geen vakbondsafvaardiging opgericht worden. Als de winkels van Delhaize worden verzelfstandigd, kunnen personeelsleden die een probleem hebben, er dus niet meer terecht bij een vakbondsvertegenwoordiger die kan bemiddelen met de directeur.”
“De rechter legt nu geldboetes op aan stakers die klanten verhinderen binnen te gaan of vrachtwagens verhinderen om te leveren. Ook de politie werd ingezet om de staking te breken. Dat is een absolute inbreuk op het stakingsrecht.”
Delhaize lijkt er alles aan te willen doen om de staking te breken.
Van Damme: “Inderdaad. Het is duidelijk dat de directie het forse verzet niet verwacht had en dat het pijn doet. Delhaize stapte daarom naar de rechter om de stakingspiketten te breken. Die legde geldboetes op aan stakers die klanten verhinderen binnen te gaan of vrachtwagens verhinderen om te leveren. Ook de politie werd ingezet om de staking te breken. Dat is een absolute inbreuk op het stakingsrecht. Het ACV is dan ook naar de rechtbank gestapt om deze uitspraak van de rechter teniet te doen.”
Jullie pleiten voor ‘ketenzorg’ bij Delhaize. Wat betekent dat?
Van Damme: “Dat een bedrijf verantwoordelijkheid opneemt voor alle schakels in de keten. Ook Delhaize moet dat doen. Onlangs werd in Brussel een franchisenemer van Delhaize betrapt op zwartwerk. Maar Delhaize wimpelde alle verantwoordelijkheid af, omdat het een franchisenemer betrof. En toen een franchisenemer in Grâce-Hollogne failliet ging, moest de franchisenemer zelf alle kosten dragen en mocht het personeel gaan aankloppen bij het Fonds voor de Sluiting van Ondernemingen. Wij vinden dat Delhaize zelf verantwoordelijk blijft voor het correct naleven van de wet en de sluiting van een winkel. Ook bij de franchisenemers.”
Daarnaast pleiten jullie ook voor een supermarktenstop. Waarom?
Van Damme: “Nieuwe supermarkten schieten als paddenstoelen uit de grond. Hebben we echt zo veel supermarkten nodig? Ze concurreren elkaar kapot. De druk op de retailers wordt steeds groter en de marges kleiner. Overal moet dus bespaard worden. En daar is het personeel altijd de dupe van. Een supermarktenstop kan meer rust kan brengen op de markt en de druk van de ketel halen. Daardoor kan er ook respect komen voor correcte loon- en arbeidsvoorwaarden in de sector.”
192 jobs bedreigd bij Dreamland, contrast Delhaize groot
Ook bij DreamLand en Dreambaby werd de afgelopen weken een herstructurering aangekondigd. Die kwam hard aan bij het personeel. Maar liefst 192 banen worden bedreigd. “Het personeel is in rouw”, weet Koen Roosen van ACV Puls. Een sociaal plan moet ervoor zorgen dat er sollicitaties kunnen naar andere functies binnen de Colruytgroep. De herstructurering staat daarmee in schril contrast met de spanningen bij Delhaize, waar de onderhandelingen tussen vakbonden en directie nog steeds in een impasse verkeren. “Colruyt respecteert ons. We hebben vertrouwen in het sociaal overleg en gaan ontslagen proberen vermijden”, klinkt het nog.
Auteur: Jan Deceunynck | 
Afbeelding: Davien Dierickx