Tijdens de kerstperiode voerde het personeel van Ryanair opnieuw actie en bleven hun vliegtuigen in België aan de grond. Eens te meer klaagde het personeel over het gebrek aan respect waarmee Ryanair hen behandelt. Nieuw is dat al lang niet meer. Maar het personeel wordt stilaan horendol van het stuitende gemak waarmee Ryanair werknemersrechten en de Belgische wetgeving straal negeert. Hans Elsen van ACV Puls legt uit waar en sinds wanneer het schoentje wringt.
“In 2018 legde cabinepersoneel in heel Europa het werk neer. ‘Rights@Ryanair’ was één van de eisen die op vele luchthavens weerklonk. Werknemers staakten omdat ze volgens een uitspraak van het Europees Hof in 2017 recht hadden om onder het arbeidsrecht te vallen van het land waar ze gevestigd waren. Eindelijk zou de willekeur bij Ryanair stoppen, eindelijk zouden ze net zoals andere werknemers afdwingbare rechten hebben. De angstcultuur bij Ryanair zou gebroken worden. Het cabinepersoneel ging ervan uit dat in een rechtstaat, de rechten van werknemers gegarandeerd zijn.”
Is dat dan niet zo?
ELSEN: “Twee ex-werknemers van Ryanair, gesteund door het ACV, wonnen in 2017 een procedureslag waardoor ze onder het Belgische arbeidsrecht vielen. Je zou denken dat Ryanair zich na die uitspraak door het Arbeidshof in regel zou stellen met de wetgeving. Niet dus. Pas na de grote zomerstaking van 2018 paste Ryanair zich aan de regels aan. Ryanair is tot april 2019 werknemers blijven behandelen onder Iers recht. Iedereen die in de periode 2012-2019 voor Ryanair in België heeft gewerkt, heeft recht op sociale zekerheidsrechten, minimumloon, betaald vakantiegeld enzovoort volgens Belgische normen. Althans in theorie, want Ryanair heeft dit nooit toegepast. De betrokken werknemers hebben nooit een cent gezien.”
En dat is geen alleenstaand geval, neem ik aan?
ELSEN: “In geen geval. Sinds 2018 laten wij het personeel klacht neerleggen bij sociale inspectie, slepen we Ryanair voor de arbeidsrechtbank als het bedrijf zich niet houdt aan Belgische wetgeving. Dit gaat ondertussen over duizenden klachten – van niet-betaalde minimumlonen of foutieve aangiftes bij de sociale zekerheid en maar halftijds werk tot niet-uitbetaalde ziektedagen, éénzijdige looninhoudingen, illegale drugtest enzovoort. Sinds 2018 hopen deze klachten zich op. ‘Het onderzoek is lopende,’ horen deze mensen al vijf jaar. Een cabinemedewerker die in 2018 klacht indiende wegens het niet uitbetalen van het minimumloon voor de periode 2016-2018 heeft vandaag zelfs nog geen uitzicht op het begin van de rechtszaak – laat staan wanneer ze eindelijk de verschuldigde centen ziet.”
De werknemers zijn het wachten moe. Kunnen we het zo samenvatten?
ELSEN: “Werknemers bij Ryanair zitten vaak in een kwetsbare positie. Lage lonen, geen netwerk hier en vaak hun eerste job. De combinatie met een bedrijf dat bijna over lijken gaat, maakt dat deze werknemers het niet gemakkelijk hebben. Deze mensen verdienen bescherming. Om wantoestanden als deze te vermijden, is ooit de rechtstaat afgedwongen. Gelijke rechten voor elke burger. Maar blijkbaar niet voor Ryanairpersoneel. Sinds 2012 hebben ze recht op sociale bescherming, sinds 2018 zijn hun grieven onderbouwd met concrete klachten en dossiers. Maar nog geen enkele zaak is ingeleid, want het onderzoek loopt… Jaren van besparen op sociale inspectie en arbeidshoven heeft ertoe geleid dat die niet beschikken over voldoende mankracht om dit soort dossiers tot een goed einde te brengen. Hier bovenop komt nog dat het blijkbaar geen prioriteit is om Ryanair de wetgeving laten naleven, gezien het belang van het bedrijf in de regio. Op het gezucht na wegens annulatie van hun vakantievlucht, is het muisstil uit politieke hoek.”
“Daarom voerde het cabinepersoneel van Ryanair op 7 januari actie aan het Arbeidshof van Bergen. Ze eisen eindelijk vooruitgang in hun dossiers. Hun illusies uit 2018 dat de Belgische rechtstaat bescherming zou bieden tegen de willekeur van Ryanair, hebben ze al lang opgegeven. Het zijn alleen werknemers zelf, samen, die kunnen opkomen voor hun rechten. Want blijkbaar is in een democratie toch niet elke burger gelijk.”
Auteur: Jan Deceunynck | 
Afbeelding: BelgaImage