Politiek is de manier waarop een samenleving de belangentegenstellingen van groepen en individuen tot een geheel smelt. Je zou dan denken dat de uitkomst van dat politieke proces de juiste antwoorden biedt op de noden in een samenleving. Sta me toe dat af en toe te betwijfelen.
Vandaag staan we op een belangrijk keuzemoment. Een oorlog zet de poort wagenwijd open voor een nieuw decennium van militaire bewapening. De energiecrisis wakkert de inflatie aan als een laaiende bosbrand. Een klimaattransitie is absoluut noodzakelijk, maar vergt moeilijke maatregelen en dreigt asociaal te verlopen. Voeg daar dan ook nog een portie politiek identitaire crisissen aan toe en je krijgt een evenwichtsoefening waar de juiste hefbomen belangrijk zijn om overeind te blijven.
De vraag is of de politiek die juiste hefbomen aanwendt. De automatische index wordt door werkgevers en liberale adepten van de vrije markt verguisd. Nochtans blijkt net die ons uitermate te beschermen tegen de hollende inflatie, die voor alle duidelijkheid niet het gevolg is van ontspoorde lonen, maar van ontspoorde energieprijzen. En die zijn niet alleen simpelweg te wijten aan ‘Oekraïne’.
De automatische indexering van lonen en uitkeringen is een hefboom om de koopkracht te beschermen. De index moet daarom meer dan ooit beschermd worden. De index heeft overigens geen herverdelende doelstelling. Daarvoor hebben we nood aan doelgerichte ondersteuningsmaatregelen voor wie het lastig heeft en aan een rechtvaardige fiscaliteit die herverdelend werkt. De groep die moeite heeft, groeit, getuige de aanschuifrijen aan de voedselbanken en het stijgend aantal afbetalingsplannen voor mensen die op het einde van de maand moeten kiezen tussen boodschappen doen of de benzinetank vullen.
Werkgevers klagen moord en brand. Maar dat verdient wel wat relativering. De impact van de energieprijzen op de economie is veel geringer dan op de gezinnen. Bedrijven hebben vaker langdurige vaste contracten, waardoor ze de stijgende energieprijzen gemiddeld veel minder voelen dan gezinnen. Zij krijgen de prijsstijgingen vaak wel onmiddellijk doorgerekend.
De vakbondsmanifestatie van 20 juni toont de juiste hefbomen aan. Handen af van de index en laat ons vrij onderhandelen over lonen. En neem maatregelen die zowel het energiebeleid als de prijzen terug onder controle brengen. Deze en volgende regeringen moeten prioritair inzetten op een bescherming van de koopkracht en op een energiebeleid dat klimaatambities verzoent met sociale bekommernissen. Dan is politiek wat het hoort te zijn: beleid dat ten dienste staat van mens en samenleving.
Stefaan Decock – Algemeen secretaris | Portret: Dries Luyten