De impact van corona op de werkvloer was gigantisch

Werknemersvertegenwoordigers doen hun verhaal

De ‘coronacrisis’ is nu al de jammere hoofdnoot in elk jaaroverzicht. Uiteraard zijn we triest over de vele duizenden slachtoffers en zieken, en wensen we de betrokken familieleden en vrienden veel sterkte. Ook economisch zal het Covid-19-virus serieuze gevolgen hebben. Niet alleen bij veel bedrijven staat het water aan de lippen, honderdduizenden werknemers leven bijna dagelijks in angst, omdat nog al te vaak maatregelen niet worden nageleefd of omdat sommige werkgevers de veiligheid van hun personeel niet als prioritair zagen. Puls Magazine vroeg aan een aantal werknemers hoe er in hun bedrijf werd gereageerd op de coronacrisis.

Eddy Jespers is productiemedewerker bij Makro Machelen en al 20 jaar bezig met vakbondswerk. Samen met zijn team heeft hij er alles aan gedaan om zijn collega’s maximaal te beschermen. “Aanvankelijk mocht het personeel zelfs geen mondmaskers dragen, want ze werden verkocht aan andere firma’s”, legt Eddy uit.
“Corona heeft ons in feite in snelheid gepakt. We waren helemaal niet voorbereid. Pas later werden op onze vraag ‘coronateams’ per winkel opgericht. Het personeel mag nu gratis eten in de kantine, en ook de opgelegde maatregelen worden strikt toegepast. In beperkte mate zijn er nu mondmaskers, en ook handschoenen en handgel zijn beschikbaar.”

Eerst de centen, dan de mensen

“Tijdens die eerste hamsterdagen en -weken waren veel collega’s fysiek en mentaal helemaal op. Het sociaal overleg verliep eigenlijk nooit zoals het hoort. Let op, onze directie heeft wel oog voor de veiligheid en het welbevinden van het personeel, hoor. Maar het werd snel duidelijk dat het ‘eerst de centen, dan de mensen’ was. Omdat gemaakte afspraken op de vloer soms anders werden ingevuld, waardoor bijvoorbeeld de social distancing niet werd gerespecteerd, braken spontane acties uit”.
“Omdat sommige personeelsleden ziek werden, zat de angst er bij collega’s flink in. Ook die eerste hamsterweek was onwaarschijnlijk. Er waren collega’s die wilden stoppen met werken, als gevolg van de angst en de onwetendheid. Gelukkig hebben we dat met onze vakbondsploeg kunnen beperken.”

Schelden naar personeel

“Niet alleen lichamelijk, maar ook mentaal is de coronacrisis een uitputtingsslag. Wat het personeel in die eerste weken heeft gezien en meegemaakt, is niet te vatten. Er werd gegraaid, ruzie gemaakt, zelfs gescholden op het personeel. Er was een totaal gebrek aan respect. De klantenstroom was zelden gezien, waardoor van social distancing geen sprake was. Daarom was er ook de schrik om zelf ziek te worden. Vanaf 6 april werd dan tijdelijke werkloosheid ingevoerd”.

“Maar de signalen vanuit het personeel zijn niet min. Hoe zal dit eindigen? Kunnen ze hun werk behouden? Makro heeft er al twee herstructureringen op zitten. “De werknemers zijn bang. Maar, hier bij Makro leeft iedereen vooral op hoop!”

Krista Gijbels is consultant bij Randstad Group. “Hoewel we ons niet hebben kunnen voorbereiden, werd wel onmiddellijk actie ondernomen, en richtten we meteen een crisiscel op”, zegt ze.
De epidemie heeft bij Randstad Group een enorme impact op menselijk en economisch vlak. Ook op de activiteiten, zoals uitzendwerk en de sector van de dienstencheques. “Onze directie heeft zo gauw mogelijk maatregelen getroffen, zoals het organiseren van zoveel mogelijk thuiswerk; we wisten dat deze crisis het hart van het bedrijf zou raken. Het overleg over die maatregelen verliep erg vlot, en ook nu nog krijgen we wekelijks updates. Uiteraard verliep de communicatie naar de werkvloer minder vlot omdat heel veel mensen thuis werken. Samen met de andere vakbonden zorgen we er nu voor dat er eenduidig gecommuniceerd wordt via onze online kanalen.”

Lager inkomen

De werknemers beseften wat het coronavirus kan aanrichten, maar toch bleken velen niet te willen stoppen met werken. “Sommige diensten van ons bedrijf hebben nu een pak minder werk. Ook bij ons werd daarom de tijdelijke werkloosheid ingevoerd. Wij hadden geen impact op de collega’s die tijdelijk werkloos werden. Deze collega’s hebben een tijdlang een kleiner inkomen. Ook mentaal is het niet makkelijk, want veel collega’s missen het sociaal contact. Daarom organiseren we elke vrijdag ‘hangouts’, online videogesprekken met een aantal collega’s. En we zijn ook een radiostation aan het creëren voor de werknemers.”

Banenverlies?

Hoelang deze situatie nog zal duren? Dat is voor iedereen een vraagteken, ook voor de Randstad-bedienden. “Die onzekerheid maakt het voor niemand gemakkelijk. Mensen zijn ook bang dat er jobs zullen sneuvelen. We zullen zien wat de directie doet. Zij hebben de intentie uitgesproken om iedereen aan boord te houden. Of ze daar in zullen slagen, is nog maar de vraag. De sociale dialoog verloopt in elk geval sereen en correct.”

 

Ronny Liedts is hoofdafgevaardigde van ACV Puls bij de autofabriek Audi Brussel. De coronacrisis leidde tot flink wat chaos in het bedrijf. “De directie wilde absoluut blijven produceren op 16 en 17 maart, dus nadat de maatregelen van kracht waren gegaan”.
“Het was chaos alom”, vertelt Ronny. Zelfs nadat de vakbonden op vraag van ongeruste arbeiders de boel hadden laten stilleggen, moest en zou de productie blijven draaien. Die beslissing is als een boomerang in hun gezicht teruggekeerd, want een paar dagen daarna werden de maatregelen nog verscherpt. Uiteindelijk moest de directie erkennen dat de vraag van het werkvolk echt wel terecht was. De bedienden konden toen vanaf 13 maart telewerken, maar de communicatie hierover naar en tussen de leidinggevenden was erg stroef. Op sommige diensten kon massaal worden thuis gewerkt, op andere dan weer niet.”
De communicatie op de werkvloer kwam vooral van de vakbonden. “Wij brachten onze mensen iedere dag op de hoogte van het nieuws, en ook over de tijdelijke werkloosheid werden ze gebriefd. We maakten een berekeningstool en waren permanent bereikbaar voor de collega’s”.

Beperkt financieel verlies

“Heel wat Audi-personeel wilde stoppen met werken, maar een deel verkoos om aan de slag te blijven. Als vakbond hebben we telewerk echt moeten ‘promoten’ om verdere besmettingen te voorkomen”.
Dat er loonverlies is in zowat alle sectoren, is te verwachten. “Maar bij Audi konden we een goede financiële compensatie bij werkloosheid door overmacht regelen. Het verlies blijft zo enigszins binnen de perken. Maar uiteraard is dit ook een mentale klap voor veel mensen. Zij zitten nu alleen thuis, al een hele poos. En een deel wil dat blijven doen, ook na een versoepeling van de maatregelen. De schrik zit er in, maar ze hopen dat het snel weer voorbij is.”
Ronny vindt het jammer dat de sociale dialoog aanvankelijk zeer gespannen verliep. “Het gaat toch over de gezondheid van mensen! Pas toen de ernst van het coronaverhaal tot de directie doordrong, werd het contact wat hersteld. Maar tot op vandaag loopt de sociale dialoog lang niet zoals het hoort, en laat de directie de vakbondsafgevaardigden is vaak links liggen”.

Ongerustheid

Het Audi-personeel is, net zoals in honderden andere bedrijven, ongerust over de gezondheid. “Arbeiders staan niet te springen om met deze maatregelen aan het werk te gaan, en ook de bedienden willen zeker lang genoeg kunnen thuis werken. Het zal niet eenvoudig worden. Onze directie heeft gelobbyd bij de regering om de regels te versoepelen voor de autofabrieken, zonder ons te betrekken. Zoiets helpt niet. Het sociaal overleg bij Audi Brussel maakt dus wel een lastige periode door”.

Bij ING mogen ze trots zijn op hoe het bedrijf samen met ACV Puls deze coronacrisis heeft aangepakt, vindt retail banker Bogdan Mihai. “Nog voor de regering haar maatregelen bekendmaakte, wisten we bij ING al goed wat ons te wachten stond.”

“Nog voor de maatregelen van kracht waren, vroeg men ons al de nodige dossiers en onze laptop altijd mee naar huis te nemen. Ze hebben er alles aan gedaan om het thuiswerk zo vlot mogelijk te laten verlopen, door te sleutelen aan netwerken en digitale processen te versnellen.” De kantoren van ING zijn nog altijd toegankelijk voor klanten. “Maar ook daar zijn op tijd de nodige initiatieven genomen om klanten en personeel te beschermen. Per week wordt er in teams gewerkt, om te voorkomen dat één zieke het hele kantoorteam zou besmetten. Verder mogen klanten maar één per één het kantoor binnen, en wordt de afstandsregel nauwgezet opgevolgd”.

Geoliede machine

Goeie afspraken maken goeie vrienden, want ook in het sociaal overleg vonden werknemers en de leiding elkaar. “Zo’n crisis was iets helemaal nieuws. Uiteraard duurt het dan even voor iedereen op dezelfde golflengte zit, maar door goed te blijven communiceren verliep dit al bij al vlot. We houden dagelijks skypesessies met de leiding, en ook via interne kanalen wordt alles duidelijk gecommuniceerd. Er is enorm veel solidariteit tussen directe collega’s, maar ook met andere teams. Wie zich ziek voelt, blijft thuis. Ook wie voor iemand moet zorgen, of zich door omstandigheden minder flexibel kan opstellen, kan rekenen op veel begrip. We helpen andere diensten waar nodig.”

Inspanningen van iedereen

Het thuiswerk en de social distancing leiden hier en daar tot sociaal isolement, wat steeds meer op mensen begint te wegen. Maar iedereen beseft goed dat er ooit een einde aan komt, en dat we nu die inspanningen moeten leveren. De gevolgen van deze crisis zullen we nog een hele tijd voelen. Wij doen nu in elk geval ons uiterste best.”

“Met de werknemersvertegenwoordigers hebben we grote inspanningen geleverd om iedereen aan het werk te houden. ING is daar goed in geslaagd. Tijdens de gesprekken met de directie wilden we vooral dat er altijd respect zou zijn ten opzichte van iedere werknemer en de situatie waarin die zich bevindt, ook de thuissituatie. Het is mooi om te zien hoe iedereen zijn best blijft doen, in de hoop dat deze crisis snel achter de rug zal zijn”.