Personeelstekort blijft achilleshiel
De woonzorgcentra kampen met een imagoprobleem. Bijna iedereen die het kan vermijden, blijft er liever zo lang mogelijk weg. “Een deel van de ouderenzorg kampt met een imagoprobleem maar dat is vooral te wijten aan het personeelstekort en ook aan bepaalde praktijken in commerciële woonzorgcentra”, vindt Olivier Remy, secretaris van ACV Puls.
“Uiteraard blijven mensen graag zo lang mogelijk thuis wonen. Maar soms lukt dat gewoon niet meer omdat hun gezondheid te zwak wordt of omdat mantelzorg niet langer volstaat. Vele werknemers in de ouderenzorg zetten zich met hart en ziel in. De kwaliteit van de zorg is wel een gedeelde verantwoordelijkheid van werknemers, werkgevers en overheid”.
Puls Magazine: De zorg is op vele plaatsen bandwerk geworden. Een erg kwalijke ontwikkeling?
Olivier: “Je kan zeker niet overal van bandwerk spreken maar in veel woonzorgcentra ontbreekt het aan genoeg tijd en personeel. De jongste editie van de ‘Werkbaarheidsmonitor’ bevestigde dat er te weinig personeel is en dat er sprake is van te veel werkdruk en een hoge fysieke en psychosociale belasting voor de werknemers”.
Puls Magazine: Bijna de helft van het personeel vindt de werkdruk te hoog. 1 op de 2 werknemers vindt de job emotioneel belastend.
Olivier: “Klopt. Sinds de jaren 1980 zijn de personeelsnormen niet wezenlijk verbeterd. Terwijl de situatie wel is veranderd. Een verpleegkundige zei het met een boutade: vroeger wandelden ouderen het rusthuis binnen, nu rollen ze binnen. Wij schatten dat er 6.000 mensen extra nodig zijn in de ouderenzorg; niet alleen verpleegkundigen maar nog meer zorgkundigen, maatschappelijk assistenten, psychologen en logistieke medewerkers”.
Zorginspectie
Puls Magazine: Welke rol speelt de zorginspectie?
Olivier: “De zorginspectie levert op zich prima werk. Zij kijkt na of een woonzorgcentrum aan de criteria voldoet. Soms wordt een woonzorgcentrum bewust onder verhoogd toezicht gesteld, wat iets in beweging kan brengen. Immers, geen enkele instelling wordt graag als slechterik afgeschilderd. De vakbond vraagt een scherper financieel toezicht op commerciële woonzorgcentra en de internationale groepen waartoe zij behoren. De financiële stromen in die groepen worden veel te weinig onderzocht, en er is een gebrek aan regels”.
Puls Magazine: De commerciële spelers vergroten hun marktaandeel, maar de vakbond is daar niet gelukkig mee?
Olivier: “Wij vinden de overheid en vzw’s beter geschikt om zorg te organiseren. De commercialisering jaagt een stuk van de ouderenzorg in de armen van Big Business. Commerciële spelers handelen uiteraard niet uit menslievendheid, winst maken staat voorop, net zoals bij andere bedrijven”.
Hoge dagprijzen
Puls Magazine: De mens in de straat ergert zich terecht aan de hoge dagprijzen in de rusthuizen. Hoe evolueert die dagprijs? Wat is het standpunt van de vakbond?
Olivier: “Er is controle op de prijzen, maar de dagprijs stijgt zeer zeker. We ijveren onder andere voor een hoger minimumpensioen, maar zelfs een bedrag van pakweg 1.500 euro volstaat in veel gevallen niet om het woonzorgcentrum te betalen. De betaalbaarheid wordt een reëel probleem, naast de werkdruk. Betere pensioenen en een maximumfactuur kunnen middelen zijn om dat probleem terug te dringen. Maar de overheid moet vooral meer centen willen investeren in de ouderenzorg: door meer personeel in te zetten, de financiering te versterken en de prijzen in te tomen kan de werkdruk zakken en kan de betaalbaarheid worden gegarandeerd. Van waar de extra centen moeten komen? Dat is een langer debat maar een rechtvaardige fiscaliteit is de enige uitweg. Veel bekende economen gaan daar ook van uit.”
Puls Magazine: Hoe belangrijk is vakbondswerk in de ouderenzorg?
Olivier: “ACV Puls is nu al actief in bijna 400 instellingen uit de ouderenzorg. We zien er ons aantal leden en vakbondsafgevaardigden groeien. Door ons vakbondswerk kunnen we inspelen op problemen rond uurroosters, werkdruk en personeelstekort. We helpen om de jobs aangenamer en werkbaarder te maken. De sociale verkiezingen bieden een uitgelezen kans om de verdediging van de rechten van de werknemers in de ouderenzorg voort te versterken”.
“Overheid moet bijsturen”
De hele non-profit kwam op donderdag 5 maart in actie om veel meer middelen te eisen voor zorg, welzijn en cultuur. De actie draaide rond de besparingen, het gebrek aan centen voor de ouderenzorg, de te lange wachtlijsten in de gehandicaptenzorg en de ontoereikende middelen voor de gezinszorg. Veel werknemers zijn boos, en willen dat de Vlaamse overheid bijstuurt.
Hilde Du Bois is militante van ACV Puls bij Borgerstein, een grote vzw die gehandicaptenzorg , ouderenzorg en tewerkstelling in een 
maatwerkbedrijf organiseert.
“De besparingen treffen het personeel én de mensen voor wie we zorgen”, legt Hilde uit. “In de gehandicaptenzorg wordt er al jaren op de personeelskosten bezuinigd. De overheid verplicht ons sinds 2017 om steeds meer en intensiever de zorg te garanderen met 10% structureel personeelstekort. Nu krimpen de subsidies voor logistieke en administratieve krachten met bijna 25%. We zijn bang voor ontslagen. We merken dat de ‘persoonsvolgende budgetten’ in wezen zelden worden aangepast aan een grotere zorgbehoefte. De bejubelde zorg-op-maat-formule wordt zo feitelijk uitgehold en de werknemers worden overvraagd”.
“We hebben méér personeel en méér werkingsmiddelen nodig, in de ouderenzorg én in de gehandicaptenzorg. Het beleid moet begrijpen dat er in de zorg mensen voor mensen werken. Almaar sneller en efficiënter werken is niet haalbaar én niet wenselijk. Straks schiet er van een kwaliteitsvolle zorg niet veel meer over.”
Auteur: Denis Bouwen | Foto: Adobe – BelgaImage