Artificiële intelligentie (AI) is overal. Maar wat is het precies? Wat kan het? En gaat het mijn job overnemen? Het zijn slechts een paar vragen die aan bod kwamen op het wereldcongres in Zuid-Afrika voor vakbonden uit de IT, de telecom en sector van de contactcenters. “AI is een blijver. We moeten ervoor zorgen dat werknemers op tijd meegenomen worden in dat grote AI-verhaal,” zegt Elke Maes van ACV Puls, die voor ACV Puls deelnam aan het congres.
Chatbots die klantendiensten overnemen, een computerprogramma waar op een paar tellen kant-en-klare teksten uitrollen, robots die jouw of mijn taken kunnen overnemen. AI is overal, en het zal ook niet meer verdwijnen. “Integendeel,” legt Elke Maes uit. “En ik begrijp dat veel werknemers angstig naar de toekomst kijken, maar het is vooral zaak om AI te omarmen en ervoor te zorgen dat er goeie, duidelijke afspraken zijn tussen werkgevers en werknemers over de manier waarop AI ingevoerd wordt in bedrijven.”
AI is overal. Hoe kijken vakbonden naar die tsunami van AI die voort raast?
Maes: “We kunnen het niet tegenhouden. En dat is ook niet nodig. Maar als vakbonden moeten we de integratie van AI mee in goede banen leiden. We moeten ervoor zorgen dat het op een goede, menselijke manier gebeurt. Dat was de terechte teneur van de gesprekken op het congres van UNI Global Union.”
AI is geen ‘vijand’ die onze jobs gaat overnemen?
Maes: “Er zullen jobs verdwijnen door AI, dat staat vast. Maar AI zal ook nieuwe jobs creëren. Ik begrijp dat mensen AI nog zien als een black box, waarover weinig geweten is en waarvan niet iedereen de gevolgen kan inschatten. Het is aan ons, vakbonden, om de basisprincipes over AI op bedrijfsniveau vast te leggen, in overleg met de werkgever. Werknemers moeten betrokken worden. Dat hele proces moet transparant én ethisch zijn.”
“We moeten veranderingen aangrijpen om er beter van te worden”
Wat neem je mee van je gesprekken in Zuid-Afrika?
Maes: “We lopen wat achter op andere landen. Zo zet een vakbond uit Singapore erg in op reskilling en upskilling, het herscholen of bijscholen van mensen. Zij spreken dit echt af met de werkgevers. Ze gaan na wat nodig is om te beantwoorden aan wat er op vlak van AI snel op hen af komt, en gieten dat in samenwerkingsakkoorden en vormingsplannen. Ook in de Verenigde Staten hebben de vakbonden task forces opgericht rond AI. Ze werken daarbij nauw samen met academici. En ook de Verenigde Naties zijn hierover bezig. Met ‘AI for Good’ bekijken ze de integratie van AI op de werkvloer, en hoe dat ethisch, eerlijk en transparant moet gebeuren.”
Wat kunnen we vanuit ACV Puls doen?
Maes: “Wij moeten mensen sensibiliseren over het gebruik van AI. Het is er en zal nooit meer weggaan. We moeten het niet beschouwen als het grote gevaar waar we bang van zijn. We moeten het omarmen, maar ook ervoor zorgen dat werkgevers en werknemers samenwerken rond de implementatie van AI op het werk. We willen duidelijk maken aan werkgevers dat mensen niet zomaar op straat gezet kunnen worden omdat ze ‘niet mee zijn’. Wij moeten inzetten op herscholen en vorming. En, misschien wel het belangrijkste: we willen dat de vrijgekomen tijd door het gebruik van AI terugvloeit naar de werknemers, in de vorm van arbeidsduurvermindering. Die efficiëntie- en productiviteitswinst mag niet alleen terugvloeien naar de werkgever.”
Auteur: Tom Van Aken | Illustratie: Davien Dierickx