Tien jaar geleden stortte in Bangladesh de kledingfabriek Rana Plaza in. Bij die ramp verloren 1.138 werknemers het leven, nog eens 2.500 anderen raakten gewond. In de nasleep van de ramp kwam er onder druk van vakbonden, consumenten en ngo’s een baanbrekend veiligheidsakkoord dat werknemers in de Bengaalse textielindustrie beter beschermt. Maar daarmee is de kous nog lang niet af. Op vraag van ngo WSM, Visie en het ACV trok documentairemaker Lies Van der Auwera naar Bangladesh voor de reportage ‘Bangladesh Revisited’.
De veiligheid in de fabrieken is er sinds de internationale aandacht onmiskenbaar op vooruit gegaan, klinkt het in de reportage. Maar het bereikte akkoord is nog altijd te vrijblijvend. “Denk vooral niet dat het in alle fabrieken toegepast wordt”, legt vakbondsvrouw Kalpona Akter uit. De arbeidsvoorwaarden zijn vaak nog altijd ondermaats. Lonen die te laag zijn om van rond te komen, lange werkdagen en geen vrije vakbonden om de problemen aan te pakken. “Vakbondswerk is er ronduit gevaarlijk. Activisten worden gecriminaliseerd en bedreigd”. Een vakbondsvrouw legt in de reportage uit hoe ze in het winkeltje van haar man textielarbeiders samenbrengt uit bedrijven waar geen vakbonden worden toegelaten. “Ze komen naar hier als het donker is en niemand hen kan zien. Ze zijn bang hun job te verliezen als ze met ons gezien worden.”
“Rana Plaza-ramp heeft veel in gang gezet, maar we zijn er nog lang niet”
Internationale druk nodig
De vakbonden in Bangladesh doen wat ze kunnen, maar er is internationale druk nodig. “Als de Bengaalse overheid of de vakbonden zeggen dat er iets moet veranderen, dan luisteren de fabriekseigenaars niet. Als buitenlandse inkopers het zeggen wel”, legt vakbondsvrouw Sultana Beghun uit.
“Als je als bedrijf kiest om daar te produceren, neem dan je verantwoordelijkheid,” zegt Laura Eliaerts van ACV Internationaal. Maar zachte plicht en goede wil volstaan niet. Er is ook een juridisch afdwingbaar kader nodig, legt Sara Ceustermans van WSM uit. “Een zorgplichtwet moet ervoor zorgen dat bedrijven niet meer kunnen ontsnappen aan hun verantwoordelijkheden en dat ze niet kunnen zeggen dat ze het niet wisten. Ze moeten echt de keten onderzoeken, problemen in kaart brengen en hun verantwoordelijkheid nemen. Op dit moment gebeurt dat niet.”
Wil je hier meer over weten? Bekijk dan de hele reportage ‘Bangladesh Revisited’ op https://www.youtube.com/watch?v=rf1SLK4qwmk.
Auteur: Jan Deceunynck | Afbeelding: WSM