Onder de slogan ‘Iedereen beschermd’ voert het ACV de komende maanden met andere middenveldorganisaties actie tegen een geplande verstrenging van de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB). Ze trekken ook naar het Grondwettelijk Hof om de nieuwe regelgeving te laten vernietigen. Die dreigt de bevolking namelijk in te delen in A-burgers die volop bescherming genieten, en B-burgers die uit de boot vallen. Jolien De Norre van de ACV-studiedienst legt het uit.
“De meeste mensen kennen ongetwijfeld de ‘zorgpremie’ die ze elk jaar betalen,” legt ze uit. “Dat is een bedrag van 54 euro waarmee iedereen in Vlaanderen bijdraagt aan de financiering van de VSB. Die ondersteunt, naast de federale sociale zekerheid, mensen die extra zorg nodig hebben, zoals ouderen, mensen met een beperking of langdurig zieken. Met het zorgbudget kunnen ze niet-medische kosten betalen, zoals specifiek materiaal of aangepaste voeding, de kosten van het woonzorgcentrum of zelfs de vervoerskosten van een mantelzorger.”
Maar daar komt nu verandering in?
DE NORRE: “Niet in het principe. Het nieuwe decreet verstrengt echter de voorwaarden. Wie nog geen tien jaar in België woont, moet wel de jaarlijkse bijdrage betalen, maar kan er geen beroep op doen. Dat is als een verzekering hebben waarvoor je netjes elk jaar je premie betaalt, maar waarvan je weet dat die pas na tien jaar zal tussenkomen. Nieuwkomers moeten ook eerst slagen voor de inburgeringsproef. Als je een laag inkomen hebt, heb je normaal korting op de bijdrage. Maar vanaf nu kan je die pas krijgen als je hier vijf jaar woont en geslaagd bent voor je inburgeringsproef.”
Is dat de enige verandering?
DE NORRE: “Nee. Voortaan zal al wie beroep wil aantekenen tegen een beslissing over zijn of haar zorgbudget eerst 75 euro dossierkosten moeten betalen. Op die manier tref je vooral kwetsbare mensen. Wie bij de VSB aanklopt, heeft namelijk vaak al heel hoge medische kosten. De Vlaamse regering wil duidelijk mensen ontraden om beroep aan te tekenen door ze op extra kosten te jagen.”
“Het is als betalen voor een verzekering die je schade niet vergoedt”
Ook voor ouderen verandert er wat.
DE NORRE: “Oudere zorgbehoevenden worden in categorieën opgedeeld in functie van hun zelfredzaamheid. Het zorgbudget dat ze krijgen, is daarop gebaseerd. Maar in het decreet staan er geen duidelijke criteria voor de ouderen met een zorgnood die in een woonzorgcentrum wonen. Dat betekent in de praktijk dat de regering de handen vrij houdt om de uitkeringen aan te passen in functie van de budgettaire ruimte. Dat creëert onzekerheid voor wie op een zorgbudget is aangewezen.”
Jullie spannen nu een rechtszaak aan. Wat klagen jullie precies aan?
DE NORRE: “Ons belangrijkste bezwaar is dat een zeer kwetsbare groep nog meer in de verdrukking komt. Het sociale beschermingsprincipe wordt uitgehold. Het zorgbudget maakt een wezenlijk verschil voor mensen die door gezondheidsproblemen in financiële problemen geraken. Hoe lang ze al in ons land wonen, mag daarin geen verschil uitmaken. We willen geen A- en B-burgers.”
Hoe schat je de slaagkansen van het proces in?
DE NORRE: “We hebben goede hoop dat we dit proces zullen winnen. De federale overheid probeerde vroeger al zo’n verblijfsvoorwaarden te koppelen aan de inkomensgarantie voor ouderen. Maar die regeling werd door het Grondwettelijk Hof vernietigd. Voor de Vlaamse regering lijkt dit vooral een symbooldossier, want de effectieve opbrengst lijkt eerder beperkt. Volgens simulaties van de overheidsadministratie zou een duizendtal personen het recht op een zorgbudget verliezen, met een budgettaire impact van 2,2 miljoen euro. Dat is een peulschil op het totale budget van de VSB. Het lijkt dus eerder een ideologische keuze dan een beleidsnoodzaak. Als de Vlaamse regering dit kan doordrukken, bestaat ook het risico dat ze hierna nog verder deze weg opgaat, en dat bijvoorbeeld ook het groeipakket in het vizier komt. Het is daarom essentieel dat we dit nu een halt toeroepen.”
Ook jij kan de actie steunen!
Samen staan we sterker. We vragen wie getroffen wordt door de nieuwe regel om zijn of haar verhaal door te sturen naar jolien.denorre@acv-csc.be. Die verhalen helpen ons in de rechtbank. Ze maken de rechter duidelijk dat de nieuwe regels erg negatieve gevolgen zullen hebben voor veel mensen.
Daarnaast kan je de actie ook financieel steunen. De rechtszaak wordt deels door de organiserende partners betaald. Maar ze rekenen ook op crowdfunding. Wil je de campagne een financieel zetje geven? Dan is je bijdrage meer dan welkom.
Je leest meer over de eisen van de actie en over hoe je zelf kan meewerken op https://beschermd.mensenrechten.be/nl/
Auteur: Jan Deceunynck | 
Illustraties: Davien Dierickx