België telt bijna een half miljoen langdurig zieken, en hun aantal neemt nog elk jaar toe. In een poging om deze trend te keren voerde de regering een nieuwe procedure in voor de re-integratie van langdurig zieken, en werkt ze aan een hervorming van het ontslag wegens medische overmacht. Wat verandert er concreet?
Sinds 2016 kunnen werkgevers pas overgaan tot ‘medisch ontslag’ nadat ze een re-integratieprocedure hebben doorlopen. Een medisch ontslag is eigenlijk geen ontslag, maar een beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens overmacht. De arbeidsovereenkomst van een werknemer die definitief arbeidsongeschikt werd verklaard kan immers worden beëindigd zonder dat er een opzeggingsvergoeding moet worden betaald. Werkgevers maakten de afgelopen jaren op grote schaal misbruik van de re-integratieprocedure om zo op goedkope wijze werknemers te ontslaan wegens medische overmacht. Het ACV protesteert al lang tegen deze ‘ontslagmachine’.
De regering probeert dit probleem nu op te lossen door de twee procedures van elkaar los te koppelen. Het re-integratietraject mag enkel als doel hebben de langdurig zieke werknemer terug aan het werk te krijgen. Los daarvan wordt er een nieuwe procedure uitgewerkt voor de beëindiging wegens medische overmacht.
Nieuw re-integratietraject
Op 1 oktober is het nieuwe ‘re-integratietraject 2.0’ in werking getreden. Deze procedure kan sneller worden opgestart dan vroeger, indien de werknemer het initiatief neemt zelfs vanaf de eerste dag ziekte. Door korter op de bal te spelen wil men voorkomen dat werknemers langdurig ziek worden. Hoe langer iemand ziek blijft, hoe kleiner immers de kans dat hij of zij het werk nog hervat. De arbeidsarts is vanaf nu ook altijd verplicht om voorstellen te doen voor aangepast of ander werk. De werkgever moet van zijn kant kunnen aantonen dat hij al het nodige heeft gedaan om te onderzoeken of aangepast werk mogelijk is. Hij moet ook informatie overmaken aan het comité voor preventie en bescherming op het werk, zodat een jaarlijkse evaluatie van het collectief re-integratiebeleid in de onderneming mogelijk is.
Medische overmacht
Binnenkort treedt ook de nieuwe procedure voor medische overmacht in werking. Deze staat, zoals gezegd, volledig los van de re-integratieprocedure. Ze kan ten vroegste worden opgestart na negen maanden ononderbroken ziekte. Om een eventuele werkhervatting alle kansen te geven, kan de nieuwe procedure niet worden opgestart zolang er een re-integratietraject lopende is.
Het is niet langer vereist dat er al een re-integratietraject werd doorlopen vooraleer de procedure medische overmacht kan worden opgestart. Wel heeft de werknemer steeds het recht om te vragen dat de mogelijkheden tot aangepast of ander werk worden onderzocht.
Om te kunnen overgaan tot een beëindiging van het arbeidscontract wegens medische overmacht moet voldaan zijn aan twee voorwaarden. Ten eerste moet de definitieve arbeidsongeschiktheid van de werknemer worden vastgesteld door de arbeidsarts. Daarnaast moet de bijzondere procedure medische overmacht beëindigd zijn. Dit laatste is het geval:
-wanneer de werknemer niet heeft gevraagd om de mogelijkheden tot aangepast of ander werk te onderzoeken;
-wanneer de werknemer wél heeft gevraagd om deze mogelijkheden te onderzoeken, maar de werkgever kan motiveren waarom dit niet mogelijk is;
-wanneer de werknemer de vraag tot aangepast of ander werk heeft gesteld, de werkgever hierop is ingegaan, maar de werknemer het plan van de werkgever weigert.
Geen mirakeloplossing
Positieve initiatieven om langdurig zieken opnieuw aan het werk te helpen kunnen wij uiteraard alleen maar toejuichen. De vraag is echter of de ontslagmachine van de medische overmacht met deze hervorming zal worden gestopt. Het blijft daarnaast ook een raadsel hoe de regering haar intentie om langdurig zieken terug aan het werk te helpen, verzoent met een aantal andere maatregelen die werden aangekondigd. Denken we maar aan de verstrengingen in de systemen van het tijdskrediet en de landingsbanen. Het is onbegrijpelijk dat de regering het mes zet in deze systemen die het net mogelijk maken dat werk en privé met elkaar worden gecombineerd. Want één ding is duidelijk, zolang de oorzaken van langdurige arbeidsongeschiktheid niet worden aangepakt blijft het dweilen met de kraan open en zal het aantal langdurig zieken niet dalen, alle procedurele hervormingen ten spijt.
Auteur: Dennis Soete | 
Foto: Shutterstock