Het jaar is bijna om en achterom kijken levert helaas een blik op veel corona-ellende en klimaatproblemen. Twee crisissen die heel dicht op ons vel komen en ons als samenleving en vakbeweging uitdagen met fundamentele keuzes voor morgen. Maar niet getreurd. Crisissen brengen opportuniteiten met zich mee. Kansen op groei en versterking. Laat ons die volgend jaar opzoeken en benutten.
Samenvallende crisissen maken oplossingen echter niet makkelijker. En schieten op de pianist helpt ook niet. Integendeel. Maar we moeten erdoor. We moeten dus met z’n allen mee nadenken over wat we uit corona, maar evengoed uit de klimaatcrisis, kunnen leren om de juiste maatschappelijke keuzes te maken. Ik pretendeer niet dat wij alle juiste recepten in huis hebben. Daarvoor is de wereld te complex. Maar een aantal vaststellingen geven voor ons toch de richting aan.
Een meervoud aan ministers met bevoegdheden over gezondheid, welzijn en sociale zekerheid staat niet garant voor een krachtdadig en gestroomlijnd beleid. ‘Eendracht maakt macht’ mag misschien versleten klinken, het principe is meer dan ooit noodzakelijk om crisissen te lijf te gaan. Dat bleek tijdens de coronacrisis, maar geldt net zo goed voor ons klimaatbeleid en veel andere beleidsdomeinen. We moeten ons de vraag stellen hoeveel versnippering we nog kunnen verdragen in ons kleine landje.
Verder zal de klimaattransitie rekening moeten houden met de draagkracht van mensen. Zonder sociale omkadering wordt een CO2-neutrale toekomst een sociaal slagveld. Voor wie zullen degelijke en klimaatneutrale woningen haalbaar zijn? Wie zal zich een elektrische wagen kunnen permitteren? En voor wie zullen de doorgerekende transitiekosten in consumptiegoederen het pijnlijkst zijn?
Goede lonen voor iedereen, maar ook betere vervangingsinkomens bij ziekte, werkloosheid en pensioen, zullen onontbeerlijk zijn. De link tussen klimaat en sociale bescherming is duidelijk. Dat verdraagt geen verdere regionalisering, die enkel zou leiden tot Amerikaanse toestanden, en de kloof groter zou maken tussen zij die hebben en zij die niet hebben. Dat is niet onze keuze.
Dat principe bepaalt ook de manier waarop we kijken naar kwetsbaarheid op de arbeidsmarkt, losgeslagen verdienmodellen in e-commerce, goedkope flexibilisering van arbeid, de financiering sociale zekerheid en nog veel meer. Eerlijk kijken naar de realiteit en leren uit de huidige crisissen, zullen ons de weg wijzen naar een betere toekomst. Daar willen we als vakbeweging toe bijdragen.
We wensen je een veilig, gezond en fijn eindejaar. En zoek vooral de lichtpuntjes…
Auteur: Stefaan Decock | Afbeelding: Dries Luyten