Met de cadeaulijstjes in de hand wordt er weer volop geshopt. We trekken daarvoor steeds minder de straat op, maar klikken digitaal onze eindejaarsaankopen bij elkaar. De coronacrisis heeft online shoppen nog extra aangewakkerd. De regering wil daarom de regels rond e-commerce versoepelen en nachtwerk flexibeler en goedkoper maken. Kristel Van Damme van ACV Puls reageert terughoudend.
Zijn de vakbonden tegen e-commerce?
Kristel: “Nee. We zijn daar heel realistisch in. Online shoppen is niet meer weg te denken. Het zou wel heel dom zijn om geen rekening te houden met die realiteit. Wel willen we afspraken maken. We hebben al verschillende akkoorden gesloten in het kader van e-commerce. Onlangs nog bij Colruyt, waar we de werktijden verruimd hebben om buiten de openingsuren online bestellingen te kunnen verwerken. Wij staan open voor alle vragen van winkelbedrijven. Maar we merken dat veel winkels ons geen vraag stellen, omdat ze weten dat wij dan ook met eisen komen.”
Wat willen jullie?
Kristel: “Wij willen afspraken over loon- en arbeidsvoorwaarden. Daar is nog wel wat vooruitgang mogelijk. De lonen in de distributiesector zijn zeer laag, net als die van koeriers of in de logistieke sector, waar de pakjes worden verzonden. Wij willen betere lonen. Zeker als daar ook nog eens nachtwerk bij komt kijken. Ook de uurroosters zijn een probleem in de betrokken sectoren. Wij vragen stabiele uurroosters. Dat kan prima. In de luchthavenwinkels hebben we een akkoord gesloten over zeer ruime openingsuren, maar alle personeelsleden kennen wel een jaar op voorhand hun werkrooster. Dat geeft toch meer rust en zekerheid in je privéleven. We willen ook vaste contracten van onbepaalde duur. Zeker in de logistieke bedrijven en bij de koerierdiensten werkt het personeel heel vaak met onstabiele en onzekere contracten. We willen af van de lage lonen en onzekere contracten. Wij willen geen moderne slavernij.”
Wat betekent e-commerce voor de winkelbedrijven?
Kristel: “Dat varieert. Sommige winkels sluiten filialen door het online aanbod. Op de Meir in Antwerpen is H&M van drie winkels naar één gegaan. Een winkelpand in een stadscentrum is natuurlijk veel duurder dan een magazijn in een kmo-zone. Dan is de rekening snel gemaakt. In andere winkels, die ook als ophaalpunt fungeren of waar online bestellingen verwerkt worden, verhoogt e-commerce de druk op het personeel. Er is wel extra werk, maar geen bijkomend personeel. Bij Krëfel bijvoorbeeld kan je online bestellen en ligt je bestelling binnen het uur klaar in je winkel naar keuze. Dat werk komt dan bovenop al het andere winkelwerk. Maar er is geen marge om extra personeel in te zetten, want de omzet van de e-commerce wordt niet altijd meegeteld in de omzet van de winkel.
Wat gebeurt daar dan mee?
Kristel: “Voor een groot stuk gaat die naar de gratis leveringen. Maar ‘gratis’ bestaat niet. Er is altijd iemand die de rekening betaalt. Dat is vaak het personeel, dat harder moet werken. En natuurlijk is het ook niet goed voor het milieu. Want al die bestelwagentjes zijn vervuilend en slecht voor de mobiliteit. Wij willen daarom mee nadenken over betere manieren om e-commerce te organiseren. Is het echt nodig dat er de hele dag talloze bestelwagentjes af en aan rijden in elke straat? Kunnen we die leveringen niet proberen te groeperen? Of kunnen we meer inzetten op afhalen in ophaalpunten? En zouden we de toevloed aan goedkope pakketjes uit China niet kunnen afremmen door een soort kilometerheffing die de milieukost dekt?”
Dat is een debat over duurzaamheid. Is ACV Puls ook daar mee bezig?
Kristel: “Zeker. We steunen al langer de Schone Klerencampagne, die opkomt voor eerlijke lonen voor textielarbeiders in verre landen. Maar we stellen ons ook vragen bij acties als Black Friday, waar megaketens iedereen meesleuren in dumpingprijzen voor producten die gemaakt zijn door onderbetaalde werknemers met vervuilende productiemethodes en via milieubelastend wereldwijd transport. Is dat wat we willen? Of kiezen we voor duurzaam consumeren, met aandacht voor de lokale markt en eerlijke prijzen?”
Auteur: Jan Deceunynck | Illustraties: Davien Dierickx