Waarom vrouwenrechten voor iedereen belangrijk blijven
8 maart is Internationale Vrouwendag. Die dag voert het ACV actie rond gendergelijkheid. Er is de voorbije jaren al veel vooruitgang geboekt, maar de kloof tussen vrouwen en mannen blijft bestaan. Loopbaankeuzes hebben een impact op onze toekomstige rechten in de sociale zekerheid. Ze creëren niet alleen de loonkloof maar ook een pensioenkloof. ACV Puls ijvert mee voor het wegwerken van deze verschillen. We spraken met Diane Pardon die voor ACV Puls de genderwerking opvolgt.
Hoe komt het dat er nog steeds een loonverschil is tussen mannen en vrouwen? Discriminatie is toch bij wet verboden?
DIANE: Discriminatie is het eerste waar mensen aan denken als ze horen over de loonverschillen tussen mannen en vrouwen. Nochtans maakt dat
maar een deeltje van de problematiek uit. Er zijn drie belangrijkere redenen waarom vrouwen minder verdienen. De eerste reden is dat vrouwen in typisch ‘vrouwelijke’ sectoren en functies werken, waar de lonen lager liggen. Denk maar aan de distributiesector, de supermarkten bijvoorbeeld, waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn, of aan verpleeg- of zorgkundigen. Vrouwen werken in essentiële beroepen en houden de wereld draaiend, maar hebben nog altijd de laagste lonen en barema’s.
Een tweede reden is dat vrouwen vaker deeltijds werken. Dat lijkt een vrije keuze, maar is het dikwijls niet. Deeltijdse arbeid komt vaker voor in de sectoren waar vrouwen werken. Ze slagen er dus dikwijls niet in om een voltijdse baan te vinden. En als ze dat wel doen, vergt het vaak zoveel onregelmatige uren en flexibiliteit of is de job zo belastend dat ze na verloop van tijd toch voor een deeltijdse job kiezen. Dat heeft een impact op hun loon én hun rechten in de sociale zekerheid als ze ziek of werkloos worden of met pensioen gaan. De combinatie van een laag loon en de deeltijdse job resulteert in een lagere uitkering of pensioen.
Een derde reden is de combinatie met gezin en vrije tijd. Om hun werk te kunnen combineren met hun gezin en ook nog wat vrije tijd over te houden, kiezen vrouwen er sneller voor om hun loopbaan deels of tijdelijk te onderbreken. Onderzoek toont aan dat ook tijdens de coronacrisis vooral vrouwen hun toevlucht zoeken tot tijdskrediet of corona-ouderschapsverlof. In een gezin met tweeverdieners lijkt het logisch dat de minst verdienende partner – en dat is meestal de vrouw – de stap zet naar minder werken. Dat kost hen carrière- en promotiekansen. Ze worden financieel en economisch meer afhankelijk van hun man. Zo lang de relatie goed loopt is er geen probleem. Maar als ze er alleen voor komen te staan heeft dat ook een impact op hun inkomen.
Welke oplossingen zien we als vakbond?
DIANE: Wij willen een structurele verhoging van de laagste lonen. De loonnormwet, die loonsverhogingen beperkt, moet weg. Daar zetten we sterk op in tijdens de onderhandelingen over een nieuw Interprofessioneel Akkoord. Na het handengeklap tijdens de coronacrisis is 0,4 % loonsverhoging een slag in het gezicht van die essentiële werknemers.
Ook deeltijdse arbeid willen we aankaarten – zeker de onvrijwillig deeltijdse arbeid. Wie onvrijwillig deeltijds werkt, moet als er bijkomende uren beschikbaar zijn, voorrang krijgen om naar een voltijds uurrooster te groeien. Maar misschien moeten we vanuit de vakbond ook meer durven inzetten op collectieve arbeidsduurvermindering voor iedereen. Als iedereen 36 uur, of wie weet zelfs 32 of 30 uur per week zou werken, zouden veel meer vrouwen in zo’n nieuwe voltijdse job terecht komen. Hun rechten in de sociale zekerheid zouden dan ook op die voltijdse tewerkstelling worden berekend.
Wat de combinatie werk en gezin betreft, raden we aan om maximaal gebruik te maken van thematisch tijdskrediet in plaats van te stoppen met werken. Want die periodes zijn gelijkgesteld voor je sociale rechten. We willen stelsels als ouderschapsverlof ook versterken en uitbreiden. Momenteel zijn die verloven financieel onaantrekkelijk voor werknemers met lagere inkomens of eenoudergezinnen. Voor sommige groepen van werknemers zijn ze zelfs gewoon niet toegankelijk.
Wat opvalt is dat die maatregelen iedereen met lage lonen helpen, niet alleen vrouwen.
DIANE: Inderdaad. We zoeken naar oplossingen waarvan zowel vrouwen als mannen beter worden! Neem nu collectieve arbeidsduurvermindering. Een 32-urige werkweek opent deuren voor iedereen. Ook voor mannen die meer tijd willen doorbrengen met hun gezin of kiezen voor meer vrije tijd. Hetzelfde geldt voor het ouderschapsverlof of de uitbreiding van het vaderschapsverlof. Ook papa’s willen tijd om voor hun kinderen te zorgen.
Auteur: Max De Boeck | Foto: ACV