Vlaanderen excelleert?!

Het cultuurbeleid van de Vlaamse regering onder de loep genomen

Ine Hermans was tot voor kort sectorverantwoordelijke cultuur bij ACV Puls. Ze slaat andere wegen in binnen de organisatie en wordt opgevolgd door Tijs Hostyn. Haar afscheidscadeau aan de sector is ‘Vlaanderen excelleert?!’, een boek dat ze samenstelde met Robrecht Vanderbeeken van ABVV-ACOD, en dat een beeld schetst van het Vlaamse regeringsbeleid en de mening van de cultuursector daarover. Het bevat bijdragen van grote namen uit de sector, zoals Tom Lanoye, Luc Tuymans, Michael Pas, en vele anderen.

Wat was de aanleiding voor dit boek?

Men zou het bijna vergeten, maar vóór de coronacrisis, rond oktober 2019, waren er grootschalige protesten vanuit de cultuursector tegen het besparingsbeleid van Vlaams minister-president Jambon. Zijn regering had toen aangekondigd zestig procent van de projectsubsidies te zullen afschaffen. Die protesten waren vrij uniek; we zagen hoe een heel diverse sector zich unaniem uitsprak tegen het beleid en visie van de regering.
Dat gebeurt niet vaak, omdat de culturele sector een breed gamma aan statuten en jobs omvat. Zowel studenten als docenten, parttime- en fulltimemedewerkers, technici en kunstenaars deden mee. Het is meestal moeilijk om al die groepen op één lijn te krijgen. De protesten in de cultuursector hebben ook het verzet in andere sectoren in gang helpen trekken. Dit boek is daar een klein eerbetoon aan. Een poging om de gebeurtenissen nog eens onder de collectieve aandacht te brengen, ongeveer een jaar na de feiten.

Wat een verademing: een boek dat niet over corona gaat.

Goh, het virus heeft natuurlijk een impact gehad op de sector, dus dat komt een beetje in het werk naar voren. Maar het gaat vooral over de Vlaamse regering en haar cultuurbeleid. Je ziet dat de ideologische keuzes ook in deze crisis naar voren blijven komen. Er blijft geld naar cultuurhuizen en infrastructuur vloeien, maar te weinig naar artiesten. Men wil niet bijsturen. Dat is een vreemde keuze. Zo blijf je achter met cultuurtempels zonder kunstenaars. Het heeft te maken met de identiteitspolitiek van de Vlaamse regering. Wie heeft nood aan een museum over de Vlaamse geschiedenis in deze tijden?

Wie laten jullie allemaal aan bod?

Kunstenaars die van mening zijn dat cultuur een maatschappelijke meerwaarde heeft, en geen beleidsmiddel mag zijn voor een identiteitspolitiek. Theatermaker Simon Allemeersch bijvoorbeeld vindt dat het de taak is van cultuur om kwetsbaren en zwakkeren in de maatschappij een stem te geven, en niet om als spreekbuis van het beleid te dienen. We wilden natuurlijk veel hoeken belichten en overlapping vermijden, vandaar de veelzijdigheid van de bijdrages. Elke bijdrage gaat over dezelfde materie, maar met andere invalshoeken.

Komt ook de rol van de vakbond in de sector aan bod?

Ja. Er zijn veel belangenorganisaties die claimen voor de sector te spreken, maar die eigenlijk verdeeldheid zaaien. Men valt vakbonden aan en schetst het beeld dat wij niet bezig zijn met mensen zonder contract, en enkel vechten voor leden met contracten van onbepaalde duur. Dat komt niet overeen met de realiteit. Onze sectorbarema’s en indexeringen waar wij voor vechten, helpen ook niet-leden. Dat is iets dat ook de regering graag wegmoffelt.

Blikt het boek alleen terug, of kijkt het ook vooruit?

Je zou het kunnen omschrijven als een call to action. Door de sector eraan te herinneren dat ze zich kan verenigen als ze dat echt wil, hopen we het vuur weer wat aan te wakkeren. Het blijft belangrijk om te benadrukken wat de waarde van kunst in de maatschappij is, en mensen te mobiliseren. Kunst gaat veel breder dan wat je op bijvoorbeeld een podium ziet. De lockdown heeft ons geleerd dat als cultuur wegvalt, de maatschappij iets mist.
We zijn momenteel aan het onderhandelen over een sectorakkoord en het is cruciaal om een goed akkoord uit de brand te slepen. Men focust in de beeldvorming graag op rariteiten, polariserende kunst die sommige mensen leuk vinden en anderen niet. De tegenstelling tussen commerciële en niet-commerciële kunst bijvoorbeeld. Maar dat doet er hier niet toe. ‘Commerciële’ muziek is ook kunst, en zit momenteel in net hetzelfde schuitje als ‘pretentieuzere’ muziek.

We hebben in Vlaanderen een enorm rijk aanbod en in normale tijden kan je zoveel beleven, dat is bijna onvoorstelbaar. Er is voor iedereen wat en iedereen geniet wel eens van cultuur. We moeten die onafhankelijkheid en diversiteit blijven koesteren en verdedigen. Het akkoord dat wij mee onderhandelen moet voor iedereen in de sector verbetering brengen.

 

 

Het boek ‘Vlaanderen excelleert?!’ is uitgegeven bij EPO.
Leden van ACV Puls kunnen het boek aan een verminderd tarief aankopen via www.epo.be.

Vul bij aankoop bij ‘Waardebonnen’ de code ‘cultuurprotestexcelleert2024’ in en je betaalt slecht 18 i.p.v. 20 euro.
Ook de verzending is dan gratis.
De kortingscode is geldig tot eind 2021.