“Winkels moeten meer zijn dan een snelle belegging om veel geld te verdienen”

Fraude in retail doet personeel de das om

Is het toeval of moeten we er meer achter zoeken? Maar de voorbije maanden werd de distributiesector twee keer opgeschrikt door stevige fraudedossiers. Het dossier van FNG gaf de doodsteek aan winkels als Brantano, Fred&Ginger en Claudia Sträter, het dossier van Blokker/Megaworld brengt die vaste waarde in het straatbeeld in grote moeilijkheden.

“Het verhaal van beide bedrijven is niet hetzelfde. Maar er zijn wel degelijk parallellen,” weet Kristel Van Damme die voor ACV Puls de distributiesector opvolgt. “Het gaat in beide gevallen om eigenaars die het niet te nauw nemen met de wetgeving om zo veel mogelijk geld te verdienen. Bij Megaworld werd redelijk open en bloot een loopje genomen met alles. Bij FNG ging het er wat omfloerster aan toe.

Zijn deze twee dossiers toeval? Of is er meer aan de hand in de retailsector?

Dat is moeilijk uit te maken. Maar alleszins heeft de sector het moeilijk. Meer en meer verstoren webwinkels de vroegere verdien­modellen. Om een winstgevende handelszaak op te bouwen, zeker in de non-food, moet je sterk in je schoenen staan. Maar de sector trekt ook ondernemers aan die het louter zien als een snelle belegging om op korte termijn veel geld te verdienen en het bedrijf leeg te zuigen. Vroeger hadden we in België grote familiebedrijven die groot waren geworden van hun winkels en een visie hadden op de lange termijn. In die categorie kennen we nu eigenlijk nog alleen Torfs en Colruyt.

Wat kan de vakbond daar tegen doen?

We willen ons niet laten doen. Personeel is geen koopwaar dat je na gebruik wegwerpt. Precies daarom moeten we meer zicht krijgen op de juridische en financiële constructies die we overal zien opduiken. In de ondernemingsraad krijgen we meestal wel informatie over de eigen firma, maar haast nooit over de andere firma’s in dezelfde groep, niet nationaal en niet internationaal. Wij vragen onze afgevaardigden om méér dan voorheen aandacht te hebben voor het reilen en zeilen binnen de groep. Deze kennis blijkt vaak cruciaal.

Je belandt dan vaak ook in een juridisch steekspel.

Inderdaad. Zien wat er gebeurt is één ding, gehoord worden is nog iets anders. In beide dossiers onderzoeken we met advocaten hoe we de eigenaars verantwoordelijk kunnen stellen voor hun fouten. Het is duidelijk dat ze dingen gedaan hebben die niet ok waren en waarvoor het personeel nu een zware rekening betaalt.
De twee dossiers leren ons in de toekomst alerter te zijn. We gaan onze afgevaardigden leren sneller signalen op te pikken door hen te helpen de juiste vragen te stellen en tijdig knipperlichten te zien. Maar we gaan vooral ook expertise moeten opbouwen in ondernemingsrecht en in internationaal recht.

Hadden jullie de problemen bij FNG en Megaworld zien aankomen?

Bij FNG was er aanvankelijk niet veel te merken. Megaworld hebben we wel zien aankomen. Toen de bedrijfsrevisor afhaakte, was het helemaal duidelijk dat er iets aan de hand was. We kenden natuurlijk ook al de reputatie van Dirk Bron in Nederland. Bovendien waren we na FNG alerter geworden. Daarom zijn we daar ook meteen in actie geschoten en hebben we in de rechtbank een andere bewindvoerder afgedwongen.

Wat is er nodig om dit soort dossiers in de toekomst te vermijden?

Helemaal vermijden kan je het helaas nooit. Maar op basis van deze dossiers willen we nu wettelijke mogelijkheden afdwingen om inzicht te krijgen in de juridische constructies. De verplichte informatie in de ondernemingsraad, is te beperkt. Ook willen we meer armslag als bedrijven overkop te gaan of bescherming aanvragen tegen hun schuldeisers. We zijn ervan overtuigd dat het dan goed zou zijn om ons te betrekken in de zoektocht naar oplossingen. Het personeel kent het bedrijf door en door en kan een meerwaarde betekenen voor de curatoren.