Sacha Dierckx (denktank Minerva),
Mark Selleslach (ACV Puls)
en Stefaan Decock (ACV Puls) geven hun visie.
Sacha Dierckx
Wetenschappelijk medewerker bij de sociale denktank Minerva:
“Streven naar een heel ander soort farmaceutische industrie”
Wat zijn voor jou de belangrijkste lessen uit de coronacrisis?
“Een eerste les is het belang van universele, toegankelijke gezondheidszorg en een sterke sociale zekerheid. Vergelijk België maar eens met de VS. Verder betekent deze crisis het definitieve einde van ‘TINA’ (There Is No Alternative). Opeens worden miljarden euro’s ‘gevonden’, roepen mainstream economen op tot grote begrotingstekorten en het drukken van nieuw geld voor de overheid en nationaliseren Spanje en Ierland ziekenhuizen”.
“We hadden trouwens al eerder een vaccin tegen het coronavirus kunnen hebben. Daarom moeten we weg van Big Pharma, gebaseerd op winstbejag en concurrentie, om te evolueren naar een farmaceutische sector die niet streeft naar maximale winsten maar voorrang geeft aan maatschappelijke prioriteiten en samenwerking”.
Wat moeten we zeker anders doen zodra deze crisis is bedwongen?
“Laten we eens beginnen met aan essentiële werknemers – bijvoorbeeld werknemers in supermarkten, verpleegkundigen, schoonmakers – te geven waar ze recht op hebben: goede loon- en arbeidsvoorwaarden en een lagere werkdruk”.
“Daarnaast hebben we nog een andere, grotere crisis te bedwingen: de klimaatcrisis. De economische heropleving na deze pandemie moet goed zijn voor het klimaat, met groene overheidsinvesteringen in hernieuwbare energie, openbaar vervoer, renovatie en isolatie van huizen en gebouwen, sociale huisvesting”.
Wat stemt je hoopvol ondanks al het menselijke leed, in België, Europa, de wereld door deze crisis?
“Ik haal hoop uit alle solidariteitsacties, de vele vrijwilligers en het samenhorigheidsgevoel. Verder zullen veel mensen nu hopelijk inzien dat snelle verandering wel degelijk kan én noodzakelijk is. Een andere wereld is mogelijk, maar we moeten in ‘normale’ tijden ervoor zorgen dat we de wereld veranderen op een manier die de levenskwaliteit van de grote meerderheid ten goede komt”.
Mark Selleslach
Algemeen coördinator Non-profit bij ACV Puls:
“Uit ons kot komen voor duurzame oplossingen, ook in zorg en welzijn”
Zal er écht iets veranderen wanneer we opnieuw ‘uit ons kot’ mogen?
“Het zal dan zeker corona-analyses regenen”, denkt Mark Selleslach. “Hopelijk zal het meer zijn dan onze wonden likken. We moeten betere plannen maken, en die uitvoeren. Of niet”.
“De solidariteit met en de steun aan het personeel in zorg en welzijn waren hartverwarmend. De ongeziene crisis liet ons zien en herontdekken wat het verschil maakt, wat écht telt. Laat het na de crisis meer dan een herinnering zijn”.
“Elke crisis legt problemen pijnlijk bloot. Wij kenden de problemen al: het jarenlange personeelstekort en de hoge werkdruk. Bijna iedereen wist ervan. Betere loon- en werkvoorwaarden, minder werkdruk, meer personeel: het kwam er alleen door acties van de Witte Woede en lange onderhandelingen. Bewindslieden en werkgevers zochten vaak uitvluchten, ze waren doof voor de noden van hen die ze vandaag helden noemen”.
Schakelen of kakelen?
‘Snel schakelen, dat werd een modieuze politieke kreet in de coronacrisis: snel schakelen, in aanpak en beslissingen. Zal dat na de coronacrisis ook gebeuren om te doen wat voor duurzame zorg en welzijn nodig is? Of zullen ze zich opnieuw in bochten wringen om ons aan te praten dat het, bijvoorbeeld door de economische oplawaai, opnieuw niet mogelijk is om te investeren in duurzame zorg en welzijn? Of terugkeren naar de orde van de dag, de besparingen van voor corona? Of komen ze met vage beloftes? Wat we nodig hebben, is dit: structurele hervormingen in snel tempo, stabiele financiering en een meerjarenplanning”.
“De zorgsector bleek ook niet te ontsnappen aan economische dogma’s zoals ‘just-in-time’ leveren, in plaats van strategische voorraden aan te leggen, bijvoorbeeld van beschermingsmateriaal. Just-in-time klinkt nu opeens toch heel cynisch”.
De wereld: geen dorp
“De te grote afhankelijkheid in een geglobaliseerde economie, bijvoorbeeld voor medicijnen en apparatuur, bleek een vergiftigd geschenk. De hele wereld bleek dan toch geen dorp. Tja, zo klonk het dan, wie had ooit vermoed dat grenzen kunnen sluiten, of dat men alleen aan zichzelf zou denken? Plots werden de cijfers van beschikbare zorgcapaciteit en kostbare gespecialiseerde apparatuur ons dagelijks nieuwsbericht. De overheid noemde het een geluk dat er de voorbije jaren niet verder in was afgebouwd. Maar dat was wel het opzet”.
“Een duurzame ‘new deal’ voor zorg en welzijn komt er na de coronacrisis niet vanzelf. Allemaal samen moeten we ervoor zorgen dat de solidariteit met de zorg- en welzijnssector niet vrijblijvend en niet tijdelijk was. Er zal pas echt iets veranderen als we doe-er-iets-aan-mensen worden. We leggen samen best een strategische voorraad actieve solidariteit aan. Groot genoeg voor verandering in een lange tijd van kom uit je kot”.
Stefaan Decock
Algemeen secretaris van ACV Puls:
“Stevig investeren in sociale bescherming en voorzieningen!”
Wat zijn voor jou de belangrijkste lessen uit de coronacrisis?
“Crisissen zijn van alle tijden, of ze nu economisch van aard zijn of humaan. Telkens opnieuw blijkt dat landen, die investeren in solidaire systemen en voorzieningen, de crisis beter doorworstelen dan landen die dat niet doen. Ik hoop dat deze Covid-19-pandemie bij vele mensen het besef doet ontstaan dat centen steken in sociale voorzieningen geen kostenpost is maar wel een erg zinnige en levensnoodzakelijke investering”.
“Een regering moet kunnen terugvallen op goede infrastructuur: ziekenhuizen, thuiszorg, woonzorgcentra, welzijnsvoorzieningen, opvangcentra. Op een sociale zekerheid die aan enorm veel mensen een vervangingsinkomen bezorgt. Op duizenden werkende mensen in essentiële ondernemingen zoals de supermarkten en levensmiddelenwinkels, niet bepaald de best betaalde werknemers”.
“We leren hieruit dat er een einde moet komen aan de ‘netto’-politiek. Als je gaten in de kaas blijft maken, proef je op den duur géén kaas meer. Kortzichtige cafetariaplannen, flexi-jobs, bijklussen, de platformeconomie, bonussen waarop niet wordt afgedragen: moeten we dat niet helemaal anders aanpakken?”
“In de toekomst moeten we gewoon stevig investeren in onze sociale zekerheid. Wie dat nog altijd niet erkent, heeft niets geleerd uit de crisis”.
Wat moeten we zeker anders doen zodra deze crisis is bedwongen?
“Hopelijk zal de ongeremde vrijemarkteconomie wat gas terugnemen. Zie hoe wanhopig politici op jacht moesten naar beschermingsmateriaal, naar mondmaskers, naar zuurstofapparatuur. Hoeveel kaartenhuisjes zijn niet in elkaar gestort omdat een productketen zich uitsmeert over continenten en er geen voorraden meer waren? In vele sectoren liep de productie vast. Alleen de voedingsindustrie hield stand”.
“Dit illustreert dat de politiek maar weinig greep heeft op een geglobaliseerde economie. Wereldhandel: akkoord. Maar kan het ook opnieuw wat dichter bij huis? Kunnen we weer meer greep krijgen op de economie? Als het fout loopt, zijn het overheden en belastingbetalers die de rekening voorgeschoteld krijgen. Dan moet privébedrijven plotseling worden gestut en gesteund”.
“Nooit eerder is de impact op het milieu zo ingrijpend geweest. Willen we onze ecologische voetafdruk verkleinen en het klimaat helpen, dan moeten we ook op dat punt lessen trekken. Moeten we écht als gekken de wereld rondvliegen? We hebben nu geen files meer, vliegtuigen zie je nog nauwelijks. We wandelen en fietsen à volonté, velen kunnen thuis werken. Post corona moeten we dus sterk inzetten op een sociaal verantwoorde klimaatstrategie”.
“Ook de regionalisering van bijvoorbeeld zorg en welzijn moet in vraag worden gesteld. Zonder centrale aanpak blijken de gevolgen op heel wat punten niet te overzien. We hebben openbare diensten en voorzieningen geofferd op het altaar van de regionalisering, maar dat is géén succes. ‘Wat we zelf doen, doen we beter’ is een mythe gebleken. Laten we rustig de structuren in België bekijken en advies vragen aan niet-gekleurde wetenschappers en analisten”.
Wat stemt je hoopvol ondanks al het menselijke leed, in België, Europa, de wereld door deze crisis?
“We zien nu dat de mens toch van nature sociaal en solidair is, zoals wijlen Dirk Van Duppen, de auteur van het boek ‘De Supersamenwerker’, onderstreepte op de startdag van ons jongste Congres in 2019. De mensen sloven zich uit, vaak met gevaar voor hun eigen gezondheid. Dat geeft hoop. Als we de juiste keuzes maken, is de wereld opnieuw maakbaarder. In al deze miserie heeft de samenleving goed gezien wie de échte helden zijn. Het zou dus iets makkelijker moeten worden om te bepalen waarin we als samenleving moeten investeren. Rechtvaardige fiscaliteit en een stevige sociale zekerheid: we geven niet op. Ooit zullen we die strijd winnen”.
Auteur: Denis Bouwen | Foto: Photonews