Gebruik je recht op opleiding in PC 200!

Nieuwe cao verschilt sterk van de vorige

Het heeft lang geduurd, maar nu is het dan toch zo ver: er is een nieuwe opleidings-cao afgesloten voor alle werknemers in paritair comité 200. Zo’n 440.000 medewerkers van 55.000 bedrijven uit de dienstensector (groothandel, media, transport & logistiek, uitzendkantoren enzovoorts) hebben recht op ten minste 4 opleidingsdagen tijdens de werktijd (+ 1 dag daarbuiten) in de periode van 1 januari 2020 tot 31 december 2021. Werkgevers betalen 0,23% van hun loonmassa aan een sociaal fonds dat de opleidingen van Cevora financiert. Cevora is de sectorale opleidingsinstelling en biedt zo’n 900 gratis opleidingen aan. Ieder jaar volgen ruim 40.000 werknemers een opleiding bij deze instelling.

De voorgeschiedenis is er één van afwachten, uitstellen en onwil van de werkgevers. Het bleek bij afloop van de cao 2017-2018 niet mogelijk om ook maar één van de vakbondseisen – zoals meer opleidingsdagen voor iedereen en meer mogelijkheden tot eigen initiatief – te realiseren en dus werd beslist om in 2019 een overgangsperiode in te lassen; hierdoor kregen werkgevers en werknemers de tijd om alsnog tot overeenstemming te komen. De gemoederen waren na een gezamenlijke actie van de LBC-NVK (nu ACV Puls) en CNE op 13 december 2018 bij het VBO, Unizo en Agoria hoog opgelopen. Waardoor is die onvrede ontstaan?

De regels zijn er niet eenvoudiger en transparanter op geworden

Een belangrijke oorzaak is het peilloze cynisme van de werkgevers. In de media bepleiten ze onvermoeibaar het belang van opleiding en vorming als essentieel voor innovatie en concurrentiekracht. Maar in de praktijk vinden ze net het omgekeerde. Opleiding mag niets kosten en dus moet de individuele werknemer zelf maar zorgen voor z’n ‘employability’: het is de verantwoordelijkheid van de werknemer om zijn kennis op peil te houden en aan het werk te blijven, is de redenering. Alsof ondernemingen geen sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben en geen baat hebben bij goed opgeleide werknemers!
De nieuwe opleidings-cao verschilt sterk van de vorige, zowel wat betreft het aantal opleidingsdagen als wat betreft de procedure om die te krijgen. De regels zijn er niet eenvoudiger en transparanter op geworden.

Aantal opleidingsdagen en groeipad

Het aantal opleidingsdagen hangt af van de grootte van je onderneming. In ondernemingen met meer dan 20 werknemers heb je in de cao-periode 2020-2021 recht op gemiddeld 5 dagen, in ondernemingen met minder dan 20 werknemers zijn er 4 opleidingsdagen. Er is bovendien een groeipad vastgelegd waardoor er in de periode 2022-2023 in principe 6 opleidingsdagen zullen zijn.
Bovendien heb je recht op 1 extra opleidingsdag buiten de arbeidstijd (dus ’s avonds of in het weekend). De extra dag moet je aanvragen bij Cevora en je krijgt een vergoeding van 40 euro voor verplaatsings- en opleidingskosten.

Collectieve en individuele dagen

Collectieve opleidingsdagen geven een opleidingsrecht aan een totale groep van werknemers. Alleen individuele opleidingsdagen geven je als afzonderlijke werknemer een recht op opleiding. Het aantal individuele opleidingsdagen hangt af van het soort opleidingsplan en de vakbondsvertegenwoordiging in je onderneming.
Bedrijven met 20 of meer werknemers en met een vakbondsvertegenwoordiging moeten een opleidingsplan indienen bij het Sociaal Fonds tussen 1 januari 2020 en 30 juni 2020. Als de meerderheid van de vakbondsvertegenwoordiging ermee instemt, bepaalt het opleidingsplan de inhoud, het tijdstip en de doelgroep van de opleidingen. Als er geen overeenstemming is kan de werkgever een ‘suppletief plan’ indienen en zijn er 4 individuele opleidingsdagen. Dit is ook zo als hij geen suppletief plan indient.
Ondernemingen met 20 of meer werknemers en zonder vakbondsvertegenwoordiging kunnen een suppletief plan indienen. Je hebt dan recht op 2 individuele opleidingsdagen. Als je werkgever geen suppletief plan indient, heb je 3 individuele opleidingsdagen. In ondernemingen met minder dan 20 werknemers heb je 2 individuele opleidingsdagen.

Neem zelf het initiatief!

De procedure om opleidingsdagen aan te vragen legt het initiatief gedeeltelijk bij de werknemer. Je kunt het recht op opleidingsdagen activeren door je werkgever vóór 30 juni 2021 een schriftelijk voorstel te doen over de besteding van de opleidingsdagen. De werkgever kan dit voorstel weigeren als hij niet akkoord is met de inhoud of de timing van het voorstel of als hij je al een aanbod heeft gedaan.
Als de werkgever vóór 31 december 2021 geen of een te beperkt aanbod heeft gedaan, dan kan je de niet-toegekende opleidingsdagen alsnog gebruiken voor het volgen van opleidingen binnen de 6 maanden na afloop van de cao. Hiertoe moet je een aanvraagformulier bij Cevora indienen en een aanwezigheidsattest kunnen voorleggen.
Maak dus gebruik van je rechten! Je hebt er als werknemer alleen maar voordeel van. Opleiding vergroot je kansen, zowel binnen als buiten de onderneming.

Is de cao ideaal?

De opleidings-cao is het resultaat van onderhandelingen en daarom niet ideaal. We hebben bereikt dat er een perspectief is op een verhoging van het aantal opleidingsdagen, al zitten we nog ver van het ideaal van 5 individuele opleidingsdagen per werknemer per jaar, zoals de Wet Peeters voor de toekomst bepaalt. We zullen de werkgevers hieraan moeten blijven herinneren.
Evenmin is het ideaal dat een deel van de opleidingsdagen gecollectiviseerd is en dat het aantal opleidingsdagen varieert (afhankelijk van de grootte van een onderneming, het soort opleidingsplan en de vakbondsvertegenwoordiging). Transparant is anders, want als werknemer weet je niet goed waar je recht op hebt. Het bedrijf waar je werkt, bepaalt je opleidingskansen en dit leidt tot ongelijkheid tussen werknemers.
Ten slotte is het niet gelukt om het begrip opleiding beter te definiëren. Ondernemingen proberen vaak om allerlei ‘opleidingen’ als opleidingsdagen te rekenen, zoals: het onthaal van nieuwe medewerkers, training on the job, leren door feedback (coaching, mentoring), productkennis, congressen en conferenties. Ook ‘opleidingen’ waartoe een wettelijke verplichting bestaat, zoals EHBO en veiligheid, worden wel als opleidingsdagen gerekend. Maar op die manier blijft er van het opleidingsrecht weinig over en daarom moeten we de discussie met de werkgevers over de opleidingsdagen niet uit de weg gaan. Het zou beter zijn dat de werkgevers hun werknemers met opleiding meer future-proof maken. |

Meer informatie over vorming in PC 200 vind je op www.acv-puls.be en op
www.cevora.be. Je kan ook altijd terecht bij de vakbondsafgevaardigde in je onderneming of bij je ACV Puls-secretariaat (kijk in de lijst op p. 31).