Jongeren zijn al te vaak speelbal van werkgevers
“Wordt het eens geen tijd dat de vakbonden zich wat meer met jongerenproblemen gaan bezig houden?” Niet zolang geleden schoven zo’n 30 jonge vakbondsmilitanten van het ACV in Brussel rond de tafel om uit te wisselen over het organiseren, samenbrengen, mobiliseren van jongeren. Militanten met uiteenlopende achtergronden. Maar wel stuk voor stuk mensen die zich dag na dag inzetten om jongeren dichter bij de vakbond te brengen. En de vakbond dichter bij jongeren. Een engagement dat bijna altijd bovenop een al goed gevuld takenpakket komt.
Voor deze jonge syndicalisten is het overduidelijk waarom jongeren vandaag meer dan ooit baat hebben bij een krachtige vakbond. De tijd van starten en afzwaaien in dezelfde job is voorbij. Deeltijdse contracten zijn in sommige bedrijfstakken al meer de regel dan de uitzondering. “Omscholen en bijscholen”, “Focus op talent”, dat zijn de mantra’s. Op zichzelf klinkt dat allemaal best wel spannend. En er bestaan ongetwijfeld jongeren die blij zijn met de afwisseling die uitzendwerk hen biedt. Anderen vinden het eigenlijk wel oké om voorlopig met een tijdelijk contract te werken. Voorlopig zitten ze toch nog thuis veilig onder moeders rokken en kan het ‘echte leven’ nog even op zich laten wachten.
Maar met het ACV hebben we ook de jongeren ondervraagd. Wat verwachten zij van hun loopbaan, van hun job, van hun loon? En zo kregen we een heel ander beeld van de ‘millennials’. “Doe maar normaal”, geef ons een stabiele job en dito inkomen. Een eigen plek, een lening kunnen afsluiten voor een huis of appartement. Blijkbaar zijn we dan toch niet zo avontuurlijk ingesteld.
Het verhaal van Younes
Eerder dit jaar waren de ACV Jongeren, in het kader van hun jongerenactieweek, uitgenodigd op het kabinet van de federale minister van Werk, Kris Peeters (CD&V). Younes was één van de gasten uit de jongerendelegatie. Een jonge kerel die kwam vertellen over zijn ervaringen met korte, opeenvolgende interimcontracten. Vier jaar lang was Younes van het ene naar het andere bedrijf gestuurd, en toen dacht hij eindelijk een vaste stek te hebben gevonden bij een koerierbedrijf. Zeven maanden lang beloofden ze hem een vast contract, zolang hij maar elk werk accepteerde en de lat voor zichzelf hoger legde dan wat van de vaste werknemers werd verlangd. En toch werd zijn contract uiteindelijk niet meer verlengd.
Kunnen doorgroeien in de onderneming, een lening los krijgen voor een huisje, je eigen gezin uitbouwen: voor heel wat jongeren in de situatie van Younes zijn dat verre dromen.
Jongeren lijken dikwijls de speelbal van werkgevers in de ‘proeftuin’ die de arbeidsmarkt in neoliberale tijden is. De boxen van Deliveroo worden vooral rondgebracht door jonge mensen. Het grootste deel van de interimjobs is voor de jeugd gereserveerd. Ja, zelfs met de omstreden pensioenmaatregelen van de regering wordt de jongste generatie op de arbeidsmarkt hard getroffen. Jongeren betalen nu mee voor de pensioenen van ouderen maar zijn erg onzeker over wat ze zelf ooit als pensioen zullen ontvangen.
Vier jaar lang was Younes van het ene naar het andere bedrijf gestuurd, en toen dacht hij eindelijk een vaste stek te hebben gevonden bij een koerierbedrijf.
Onlangs voerde regering-Michel opnieuw de jeugdlonen in. Ze noemde dat alleen ‘startersjobs’ en verlaagde de brutolonen voor jongeren onder de 21 jaar. De regering voorzag compensaties op de kap van de belastingbetaler: het IMF spreekt van een prijskaartje van bijna 72.000 euro per job. De startersjobs zijn ook een flagrante discriminatie op basis van leeftijd. Je zou voor minder op straat komen.
Onmacht of onwetendheid?
Maar dat is niet altijd vanzelfsprekend. Heel wat wordt duidelijk wanneer je hierover babbelt met jongeren. Diegenen die hun eerste baan op de luchthaven van Zaventem hebben gevonden, zitten meestal met een interimstatuut of met tijdelijke, deeltijdse contracten. Ze hebben nooit iets anders gekend. Hun werksituatie is dus onzeker, wat ook op privégebied heel wat problemen met zich meebrengt. Denk maar aan het verhaal van Younes. Tegelijk verzetten jongeren zich niet al te veel tegen misbruiken. Want een rotjob is soms beter dan geen werk, en het contract van een ‘klokkenluider’ zal allicht niet worden verlengd. Desondanks is het verontrustend dat vele jongeren zich gewoon neerleggen bij de gang van zaken. Uit onmacht, of omdat ze hun rechten als werknemer weinig of niet kennen?
Het ACV beseft maar al te goed dat het onderwijs hierin een belangrijke rol speelt. Daarom doet de vakbond ook zijn best om jongeren al op de schoolbanken te informeren. Ieder jaar bereikt het ACV met zijn scholenwerking en op jobbeurzen tienduizenden scholieren en studenten. Zo weten heel wat jongeren dat ze aan de vakbond een betrouwbare partner en bondgenoot kunnen hebben en waarom het belangrijk is om lid te worden.
Infolijn Studentenarbeid
Na een eerste contact wordt natuurlijk niet elke jongere meteen militant bij ACV Enter, de werking voor schoolverlaters. Toch merkt het ACV dat almaar meer jongeren de weg vinden naar de Infolijn Studentenarbeid (ISA). Via die infolijn kunnen jongeren én hun ouders ons aanspreken met vragen over studentenarbeid. Ze kunnen bellen, chatten of schrijven via facebook: 02 244 35 00, www.chatmetisa.be, isa@acv-csc.be. De infolijn helpt om de drempel naar de vakbond te verlagen. We hebben ook een ‘Jobstudentenkaravaan’ waarmee we jongeren in hun eigen biotoop opzoeken.
Het is belangrijk om jongeren laagdrempelig en persoonlijk te ondersteunen en adviseren. Daarom wil het ACV zijn service uitbreiden naar jonge starters op de arbeidsmarkt. De vakbond kan pertinent antwoorden op vragen over het startersloon, eerste arbeidscontracten, statuten, zelfstandiger worden. Zo wordt de organisatie aanspreekbaar voor een breed publiek. Uiteraard blijven we onze jonge leden informeren zodat ze sterker in hun schoenen staan.
Samenwerken en organiseren
Is dat genoeg? Neen, want de meest fundamentele problemen los je niet op door alleen maar informatie te geven. Je moet ook samenwerken en organiseren. Met ACV Jongeren verzamelen we kennis, zoeken we naar alternatieven en betrekken we jongeren voortdurend wanneer we ons buigen over een bepaald probleem of een bepaalde kwestie. Soms leidt dit ook tot actie.
Rond de jaarwisseling legden we met onze actieweek de fundamenten voor een brede strijd tegen discriminerend loonbeleid en bedenkelijke jobs. Ondertussen zijn er in diverse provincies al acties gevoerd tegen het misbruiken van interimcontracten. De strijd tegen de herinvoering van de jeugdlonen wordt onverminderd voortgezet. Jonge ACV-militanten roepen werkgevers op om dit systeem links te laten liggen. Affiches, stickers en pamfletten zijn massaal verspreid via lokale acties. Er zijn ook diverse opiniestukken gepubliceerd. En internationaal wordt de Belgische regering aangeklaagd omdat de maatregel ronduit discriminerend is.
De boxen van Deliveroo worden vooral rondgebracht door jonge mensen. Het grootste deel van de interimjobs is voor de jeugd gereserveerd.
ACV Jongeren mobiliseert jonge vakbondsmilitanten en sluit de rangen met andere jongerenwerkingen. We blijven de druk opvoeren om de jeugdlonen weg te krijgen en de misbruiken met interimcontracten te bestrijden.
Werkloosheid bij jongeren pak je aan met kwaliteitsvolle opleidingen, een betere waardering van technische beroepen en met werkplekleren. Op die manier creëer je een toekomst voor de jonge generatie, niet door hun loon te verminderen. Samen met het uitzicht op een kwaliteitsvolle job is dat wat er nodig is om jongeren een deftig parcours te bezorgen op de arbeidsmarkt.
Kijk ook ’s op www.acv-jongeren.be.
Daar vind je bijvoorbeeld informatie over de voordelige lidmaatschapsformules ACV Enter en ACV GO.
Auteur: Jeroen Van Ranst | Foto Paul Corbeel en Daniël Rys