Consumentenbelangen zijn maar stukje van het verhaal
De lagekostenmaatschappij Ryanair heeft dit jaar al vele honderden vluchten moeten annuleren. Voor veel reizigers ging een welverdiende vakantie in rook op. De federale minister van Werk, Economie en Consumenten, Kris Peeters, wil op Europees niveau juridische stappen ondernemen om de passagiers te verdedigen. Prima idee. Maar hoe zit het dan met de rechten van de werknemers?
Ryanair is niet alleen kampioen in goedkope tickets, de werkomstandigheden behoren ook tot de slechtste in de Europese luchtvaart. Piloten en cabinepersoneel werken onder Iers statuut, ook al zijn ze gestationeerd in België. Zijn ze ziek, dan krijgen ze geen gewaarborgd maandloon. De lonen zijn bij de laagste in de luchtvaartsector, een functieclassificatie ontbreekt en dus hangt veel af van de goodwill van de directie. Heel wat cabinepersoneel start tegen een loontje van 700 euro. Opleidingen? Die mogen de werknemers zelf betalen.
Het cabinepersoneel wordt flink onder druk gezet om zoveel mogelijk producten aan boord te verkopen. Kwalijk voor de veiligheid. Het personeel mag geen vakbondsvertegenwoordiging hebben, sociaal overleg is er niet. Onze sociale inspectiediensten zijn nu onderzoek aan het doen maar werknemers riskeren nog altijd hun vel wanneer ze opkomen voor de rechten van hun collega’s. Vaak worden ze ontslagen.
Personeel laat zich niet langer doen
Onze Franstalige zustervakbond CNE behaalde op 14 september een schitterende overwinning voor de stewards, stewardessen en piloten. Zes ex-stewardessen van Ryanair waren in 2011, samen met de CNE, naar de arbeidsrechtbank in Bergen getrokken. Hun vroegere arbeidscontract noemde Charleroi als thuisbasis en stipuleerde dat ze op minder dan 1 uur van de luchthaven moesten wonen. “Dus vallen wij onder het Belgisch arbeidsrecht en claimen we de sociale rechten die in ons land gelden”, redeneerden de ex-werkneemsters terecht.
Het Europees Hof van Justitie oordeelde dat Ryanair de rechten van zijn werknemers moet erkennen en dat de Belgische arbeidswetgeving moet worden nageleefd. Maar topman Michael O’Leary weigert het beleid aan te passen.
De uitspraak van de Europese rechters impliceert overigens dat ‘Ierse contracten’ niet verboden zijn; werknemers moeten dus nog altijd zelf naar de rechter stappen om hun sociale rechten af te dwingen. De CNE en de LBC-NVK zullen nieuwe juridische stappen zetten voor de werknemers die Charleroi en Brussels Airport als thuisbasis hebben.
Verbolgen piloten
Elders in Europa krijgt Ryanair ook meer en meer tegenwind. De directie schuift nu eindelijk aan tafel met de piloten en wil toegevingen doen om hen te behouden. De piloten wezen een voorstel van het bedrijf af, organiseren zich en leggen eigen eisen op tafel. Ze willen dat de vonnissen van plaatselijke rechtbanken worden toegepast en eisen een nieuw basiscontract dat moet ingaan op 1 januari 2018. En ook het cabinepersoneel komt meer en meer op voor zijn rechten.
Auteur: Paul Buekenhout / Foto: BelgaImage