‘Europe needs a payrise’
De vakbonden in Europa zijn van mening dat de sociale rechten van werknemers voorrang verdienen. Mensen verwachten concrete oplossingen voor dagelijkse problemen, een hogere levensstandaard en méér inkomen. De bonden voeren bewust de campagne ‘Europe needs a payrise’ om te ijveren voor hogere werknemerslonen.
Europa heeft flinke overschotten op de handelsbalans maar de ‘sociale balans’ kleurt dieprood. Er is veel werkloosheid en heel wat mensen zijn langdurig werkloos. De ongelijkheid groeit. En bijna 119 miljoen Europeanen lopen het risico om in armoede terecht te komen: 1 op 4 Europeanen, en 1,6 miljoen mensen meer dan in 2008. Kinderen onder 16 jaar lopen in bijna 27% van de gevallen het risico om in armoede te leven en te worden uitgesloten. Almaar meer mensen vallen uit de boot en voelen zich aan de kant geschoven. Een perfecte voedingsbodem voor scepticisme over de EU, extreemrechts gedachtegoed, populisme en zoiets als de Brexit.
Meer dan de helft van de Europeanen is van mening dat niet iedereen de kans heeft om zijn of haar leven te laten ‘slagen’. Dat blijkt uit een peiling van de Eurobarometer 2017. Al deze Europeanen verwachten dat het leven moeilijker zal zijn voor de volgende generatie. Meer dan 8 op 10 Europeanen noemen de werkloosheid, sociale ongelijkheid en migratie de belangrijkste uitdagingen. Zij verwachten een hoog niveau van sociale bescherming. En terecht.
Duidelijk is dat er lessen moeten worden getrokken: regeringen die altijd maar bezuinigen; de sociale afbraak – ook in België; het richt allemaal zware schade aan. Een recente Europese ‘impactstudie’ trekt aan de alarmbel: “Het crisisbeleid heeft grote menselijke schade veroorzaakt bij kwetsbare groepen. We zien veel zelfdodingen, depressies, uiteengevallen gezinnen, massale uithuiszettingen. In ons land is het aantal uithuiszettingen verdrievoudigd tussen 2008 en 2015. De werkgelegenheid neemt toe maar toch is de sociale schade soms onherroepelijk.
België had beloofd om het aantal personen onder de armoedegrens te verminderen met 380.000. Maar op dit moment is hun aantal juist gestegen met 141.000. In 2018 dreigen in ons land armoede en sociale uitsluiting voor meer dan 2,2 miljoen mensen, waarschuwt het Jaarboek Armoede in België.
Rechten brokkelen af
Fundamentele sociale rechten zijn in Europa flink aan het afbrokkelen. De sociale hulpverlening wordt ingekrompen door de voorwaarden te verstrengen en uit te breiden. Diensten voor arbeidsbemiddeling verplichten werkzoekenden in sommige landen om elke aangeboden job of opleiding te aanvaarden, los van de vraag of dat wel te verzoenen is met de rol in het gezin, de gezondheid, de vaardigheden en aspiraties van mensen. Heel wat jongeren zitten vast op een tweederangs arbeidsmarkt met veel opgelegde flexibiliteit en lonen die vaak onder de armoededrempel zitten. Verplichte gemeenschapsdienst opleggen zit in de lift. En ook de uitbuiting van werknemers neemt toe.
De auteurs van het Jaarboek Armoede zijn erg kritisch voor het ‘responsabiliseringsbeleid’ met een toenemende klemtoon op de ‘eigen verantwoordelijkheid’, strengere voorwaarden en straffen. Dit dreigt het universele karakter van de verzorgingsstaat in België te ondermijnen. De onderzoekers hekelen het feit dat de sociale grondrechten, die in 1994 in de Grondwet werden opgenomen, steeds meer een ‘verhaal van plichten’ worden.
Ook in België groeit het atypische werk, zo blijkt uit een recente studie van het onderzoeksinstituut HIVA. Nog niet de helft van de nieuwe banen is voltijds. Bij nieuwe aanwervingen gaat het in 1 op de 5 gevallen om contracten van korte duur en met onregelmatige werkuren. Vrouwen zitten veel meer dan mannen opgezadeld met deeltijdse jobs en flexibele contracten.
Het is hoog tijd om het roer om te gooien, zeggen de werknemersorganisaties. Zij vinden dat de sociale rechten voorrang moeten krijgen. Mensen verwachten concrete oplossingen voor dagelijkse problemen, een hogere levensstandaard en méér inkomen. De bonden voeren bewust de campagne ‘Europe needs a payrise’ om te ijveren voor hogere werknemerslonen. Die campagne moet helpen om de levensstandaard en de inkomens op te krikken.
Sokkel van sociale rechten
Zelfs de Europese Commissie beseft dat grote verschillen op sociaaleconomisch vlak heel wat reactie uitlokken en de steun voor de euro en het Europese project doen slinken. Op 26 april 2017 presenteerde de Commissie een ‘Europese sokkel van sociale rechten’, met 20 principes die gaan over gelijke kansen, billijke arbeidsvoorwaarden, sociale bescherming en ‘inclusie’. In die sokkel is sprake van een recht op een billijk loon, een voldoende hoog minimumloon met een fatsoenlijke levensstandaard en een recht op langdurige zorg. Allemaal punten die nieuw zijn.
Maar opgelet, word nu niet meteen euforisch! Tegen de volgende sociale top, op 17 november in het Zweedse Göteborg, moeten alle regeringsleiders zich hierrond ‘engageren’. We zijn er dus nog zeker niet. De vakbonden willen de publieke opinie sensibiliseren en druk uitoefenen op de politiek om sociale rechten voorrang te geven.
Meer werkende armen
In België en in heel Europa is er nood aan hogere lonen. Ook in ons land zijn er steeds meer ‘werkende armen’, werknemers met een loon dat niet volstaat om normaal te leven. Dat is ook niet verwonderlijk, want in veel landen zakten de ‘reële lonen’ als gevolg van het crisis- en bezuinigingsbeleid.
De Europese Commissie erkent eindelijk dat een sterke binnenlandse vraag een belangrijke factor is om de economie te laten groeien. Voor het eerst scharen alle vakbonden in Europa zich nu achter een campagne om hogere lonen te eisen. Een campagne die uitgaat van het Europese Vakverbond (EVV). Meer koopkracht regelen is goed voor mens en economie. De bonden komen in actie voor extra koopkracht, kwaliteitsvolle jobs en welzijn.
Europese actie in Brussel
Op 8 november komen werknemers en vakbonden bijeen in Brussel. Alle bonden willen samen een krachtig signaal uitsturen naar de Europese politiek. Ze verlangen waardige inkomens en een goede sociale bescherming bij pech of pensioen. Je loon vandaag is belangrijk voor je pensioen later. Heb je maar een ellendig loontje? Dan dreig je daar ook in je oude dag de gevolgen van te dragen.
De LBC-NVK, het hele ACV en het EVV eisen een snelle goedkeuring van de sociale pijler en een actieplan om de 20 principes te realiseren en een aantal rechten waar te maken voor àlle werknemers. Als er nieuwe wetgeving wordt bedacht, moet er een speciale ‘toets’ worden uitgevoerd om te checken of de EU-instellingen de sociale rechten naleven. Het EVV wil ook gedaan krijgen dat sociale rechten primeren op economische rechten wanneer er conflicten zijn.
Iedereen mee, wij willen een beleid waar iedereen beter van wordt! |
Lees meer over ‘Europe needs a payrise’.
Auteur: Nancy Pauwels