Zomerakkoord kleurt onrechtvaardig donkerblauw

Gewone mensen trekken nog maar eens aan het kortste eind

De regering-Michel heeft een aantal begrotingsingrepen verpakt in een ‘Zomerakkoord’. Daarna ging een aantal ministers ‘tevreden’ uitwaaien op Tomorrowland. Maar voor werknemers en uitkeringstrekkers zitten er al weer bedenkelijke maatregelen in het akkoord. Veerle Verleyen, adjunct-algemeen secretaris van de LBC-NVK, geeft aan wat er allemaal fout zit. En vertelt ook hoe het anders zou kunnen.

Over het begrotingsakkoord in zijn algemeenheid

Veerle Verleyen: “Samen met het ACV stellen wij vast dat het ‘Tomorrowland’ van gewone mensen er opnieuw minder goed uit ziet. Het Zomerakkoord is erg onevenwichtig en onrechtvaardig. Van een ernstige aanpak om ons belastingsysteem rechtvaardiger te maken is geen sprake. Geloofwaardige maatregelen om armoede structureel te verminderen blijven uit. Diverse maatregelen zullen de financiële basis van onze sociale zekerheid gevaarlijk voort uithollen: slecht voor werknemers en mensen met een vervangingsuitkering, en een hypotheek ten laste van toekomstige generaties. Erg donkerblauw is ook de keuze om de arbeidsmarkt nog flexibeler te maken en de flexi-jobs uit te breiden. België wordt zo een ‘flexland’, en uit Duitsland weten we al dat dit nefast is voor werkende mensen. Flexi-jobs komen neer op werken voor lagere lonen en kleine sociale bijdragen betalen. Dat gebeurt door mensen die al een job hebben. Of, vanaf 2018, ook door gepensioneerden.”

Over de lagere vennootschapsbelasting

Veerle: “De vennootschapsbelasting laten zakken zal het gat in de begroting nog groter maken. Volgens de regering zal dit ‘budgetneutraal’ zijn, maar die bewering is weinig geloofwaardig. De regering zegt ook dat lagere bedrijfsbelastingen jobs zullen creëren. Maar ook dat is erg twijfelachtig. De Amerikaan Joseph Stiglitz, een internationaal gerenommeerde econoom, spreekt tegen dat ‘lagere belastingtarieven de economische groei stimuleren’. Volgens Stiglitz zijn er geen theoretische of empirische grondslagen voor die stelling.”

Over de taks van 0,15% op effectenrekeningen boven 500.000 euro

Veerle: “Sommigen noemen dit een vermogenstaks maar deze nieuwe taks maakt niet de minste indruk op al wie ijvert voor een rechtvaardige fiscaliteit. Zelfs de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB) spreekt van ‘een slag in het water’ en zegt dat het een koud kunstje is om dit taksje te ontwijken.”

“Twee fiscale experts, Michel Maus en Denis Emmanuel Philippe, verklaarden dat deze taks waarschijnlijk geen vooruitgang zal opleveren op het vlak van fiscale rechtvaardigheid. Volgens hen zal de taks volledig haar doel missen. De fiscalisten hebben juridische bedenkingen. Alles wijst erop dat de maatregel alleen zal slaan op particuliere rekeninghouders, terwijl vermogende families hun beursgenoteerde aandelen vooral via holdings beheren. Zo wordt de taks dus ook ontweken. En er zijn nog meer trucjes te bedenken. Wie zijn geld heroriënteert naar niet-beursgenoteerde aandelen of levensverzekeringen, vastgoed, kunst, oldtimers, wijn of een collectie paarden betaalt ook niet de pseudo-rijkentaks.”

“Als vakbond pleiten we, samen met anderen, voor een echt vermogenskadaster en voor een faire taks op grote fortuinen. Dat zal wél leiden tot meer fiscale rechtvaardigheid en zal ervoor zorgen dat ook de meest bemiddelden en gefortuneerden hun correcte bijdrage leveren in alle gevallen. Ook een ernstige belasting op meerwaarden zou een stap in de goede richting zijn. In de voorbije decennia waren er geen regeringen die ernstige stappen in deze zin hebben gezet of hebben willen zetten. Ook de regering-Michel doet niks dat au sérieux te nemen is.”

Over de verdere flexibilisering van onze arbeidsmarkt

Veerle: “We hadden al flexi-jobs in de horeca, en nu moet ook de hele detailhandel eraan geloven. Niet goed voor werknemers of voor onze sociale zekerheid. In de detailhandel zijn er veel lage lonen en veel deeltijds werk. De vakbond wil meer voltijdse arbeidscontracten in de sector. Geregeld vragen wij in ondernemingen extra uren voor deeltijdse werknemers om hen een leefbaar inkomen te garanderen. Die vraag wordt stelselmatig afgewimpeld.”

“Werken met flexi-jobs zal voor de werkgever geen enorme besparing opleveren. Maar het is wel een aanslag op onze sociale zekerheid, die zal het moeten uitzweten. Heel wat flexi-jobs zullen in de plaats treden van de reguliere jobs die er wel zijn. Als een werknemer bij een onderneming vertrekt, is het risico niet denkbeeldig dat hij zal worden vervangen door bijvoorbeeld twee flexi-jobbers die geen belastingen of sociale zekerheid op hun uren betalen.”

“In de sectorakkoorden voor de distributie wilden wij constructief meedenken met de bedrijven. Maar dat wordt nu afgestraft door het cynisme van de regering. Die maakt flexi-jobs mogelijk en geeft bedrijven ook de kans om nachtwerk in de e-commerce in te voeren wanneer maar één vakbond akkoord gaat. De inkt van het nieuwe sectorakkoord is amper droog, of het wordt al genegeerd: een aanfluiting van het sociaal overleg! Er zijn nog meer gortige maatregelen. In de openbare sector verdwijnen de vaste benoemingen. Voor jonge ongeschoolde werknemers wordt het brutoloon verminderd. En voor startende werknemers wordt de opzeg sterk verlaagd: in de eerste drie maanden krijgen zij nog één week opzeg in plaats van twee weken. En ze willen zelfs jobstudenten op zondag laten werken in winkels.”

Over het onbelast bijklussen

Veerle: “Wie minstens 4/5 werkt of gepensioneerd is, mag van de regering elke maand onbelast 500 euro verdienen in de non-profit en in de diensten van particulieren aan particulieren. De regering heeft het dan bijvoorbeeld over trainers in het jeugdvoetbal of  mensen die het gras maaien bij de buren. Alleen dreigt deze maatregel jobs te kosten in de reguliere dienstensector. En de Ubers van deze wereld en platforms als TaskRabbit of PeoplePerHour wrijven zich in de handen want zij ruiken al meer business. We moeten de ‘platformeconomie’ dringend aan strengere fiscale en sociale regels onderwerpen om degelijke jobs te garanderen en vrijwaren.”

Over de ‘gestegen koopkracht’

Veerle: “Het is mogelijk dat mensen netto meer verdienen: kijk naar de winstpremie die zonder cao kan worden ingevoerd. Maar het verhaal van de regering is te sprookjesachtig en zwijgt over een deel van de werkelijkheid. We kregen wel een indexsprong opgelegd en de nieuwe loonwet neemt de vrije loononderhandelingen in een wurggreep. Voor gas, stroom, water, openbaar vervoer, telecom en een hoop andere zaken betalen we nu meer geld. Hoe dan ook krijgen werknemers geen rechtmatig deel van de koek. Wij kijken trouwens niet alleen naar de koopkracht maar ook naar de kwaliteit van het werk. De regering toetert graag over jobcreatie maar veel van de nieuwe banen zijn conjunctureel te verklaren en zijn tijdelijke of flexi-jobs, vaak met lage lonen. Wat de meeste mensen verlangen, zijn duurzame en vaste jobs.”

Over de alternatieven die er wel degelijk zijn

Veerle: “De bewindslieden zetten meestal graag het mes in de uitgaven. De sociale zekerheid is daarbij een geliefkoosd doelwit. Met het ACV zeggen wij dat er meer moet worden gekeken naar wat er binnenkomt in de staatskas, en naar die groepen die te weinig bijdragen. De belastingbasis moet worden verbreed, en de belastingdruk moet veel rechtvaardiger worden gespreid.”

“Als christelijke arbeidersbeweging zien we alternatieven. Een progressieve belasting op grote vermogens vanaf 1 miljoen euro. Een echte meerwaardebelasting op roerende en onroerende goederen. Weg met het misbruiken van vennootschappen om minder belastingen te betalen. Een belasting op de reële inkomsten uit verhuur. Een geloofwaardige strijd tegen belastingfraude en -ontwijking, ook door genoeg inspecteurs in te zetten. Maatregelen die ervoor zorgen dat alle bedrijven correct belastingen betalen. We moeten ook werk maken van arbeidsherverdeling om jobs werkbaar te maken en de digitalisering op te vangen: minder werken, beter leven, meer tijd om lief te hebben. Mogelijkheden genoeg, als de politieke wil er is.”

Over de besparingen op de pensioenen, zieken en werklozen

Veerle: “De regering wil SWT’ers en mensen die langer dan een jaar werkloos zijn later minder pensioen gunnen. Dat valt niet te rechtvaardigen. Onze sociale bescherming is namelijk gestoeld op solidariteit. Wie zijn werk verliest, ziek wordt of een handicap heeft, moet kunnen terugvallen op een systeem dat hem of haar tegen armoede beschermt. Ook het IMF zegt duidelijk dat onze sociale zekerheid de ongelijkheid sterk heeft teruggedrongen. Met de huidige regering worden werklozen en langdurig zieken als schuldigen voorgesteld.”

“De regering wil ook meer middelen inzetten om sociale fraude aan te pakken. Als vakbond zijn wij tegen sociale fraude. Maar waar blijven de grote middelen om de enorme fiscale fraude te bestrijden? Op dat vlak toont de ploeg van Charles Michel veel minder daadkracht. Er is een wanverhouding.”

“We horen ook dat werkzoekenden minder makkelijk een job zullen kunnen weigeren en dat er meer zal worden gekeken naar hun ‘competenties’. Bij ons weten was dat al veel langer zo. Ons eigen Centrum voor Loopbaanontwikkeling (CLO) is al meer dan tien jaar bezig om werknemers naar een andere fase in hun loopbaan te begeleiden en houdt daarbij rekening met àl hun competenties. Het zou wel fijn als alle werkgevers ook vooral naar de competenties van sollicitanten zouden kijken. In de praktijk botsen velen op gesloten deuren op grond van hun roots, leeftijd, geslacht of lichamelijke gesteldheid.”

Effect van sommige maatregelen op het pensioen van werkzoekenden en sommige bruggepensioneerden (SWT’ers)

Bron: ACV – Federale penioendienst